W październiku 2014 r. otwarta została nowa siedziba Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach ze światowej klasy salą koncertową, która mieści prawie 1800 widzów. Wykonanie gmachu NOSPR, o powierzchni całkowitej 35 000 m2, to obecnie jedna z najważniejszych i najbardziej nowoczesnych inwestycji kulturalnych w Polsce. Jej realizacja wymagała unikatowych rozwiązań konstrukcyjnych, instalacyjnych i wykończeniowych.
Jednym z ważniejszych założeń towarzyszących budowie siedziby NOSPR w Katowicach było stworzenie nowoczesnego wymiaru śląskiej tradycji. Ściany sali koncertowej zaprojektowano więc z betonu architektonicznego barwionego na czarno, który nawiązuje do górniczej tradycji Śląska. Wysokie wymagania architektoniczne i estetyczne dla obiektu, w tym śmiała koncepcja szklanej fasady znajdującej się przy głównym wejściu, a także szczególne wymagania akustyczne i funkcjonalne potrzebowały niestandardowych rozwiązań. W efekcie powstał obiekt, w którym tradycyjne wzorce sal muzycznych ze świata osiągnęły współczesną formę najwyższej jakości.
Nowoczesna sala koncertowa NOSPR w Katowicach na 1800 widzów, która nawiązuje do tradycyjnych wzorców |
Inwestycja, o całkowitej wartości 260 mln zł, została zrealizowana w ciągu zaledwie 30 miesięcy. Za projekt architektoniczny odpowiedzialne było Konior Studio, realizacją zajęła się firma Warbud. Projekt instalacji oraz konstrukcji wykonało BuroHappold Engineering.
Tomasz Konior, architekt, tak mówi o tej inwestycji – Projekt nowej siedziby NOSPR w Katowicach był jak dotąd największym i najbardziej skomplikowanym wyzwaniem w historii Konior Studio. Głównym celem było stworzenie przestrzeni koncertowej o najwyższych standardach akustycznych, tym samym ożywienie pokopalnianego obszaru w samym centrum miasta.
Wymagania architektoniczne i akustyczne dla siedziby NOSPR |
Wymagania architektoniczne:
Wymagania akustyczne: System klimatyzacji, wentylacji i instalacje wewnętrzne budynku nie mogą wytwarzać hałasu większego niż określony krzywą hałasową dla pomieszczeń:
|
Kluczowe zagadnienia projektowe
W siedzibie NOSPR najważniejsza jest muzyka. To właśnie dlatego największym wyzwaniem dla inżynierów BuroHappold, projektujących konstrukcję i wszelkie instalacje, było zaproponowanie rozwiązań zapewniających najwyższy,światowy poziom akustyki, który opracowała międzynarodowej sławy firma Nagata Acoustics. Najważniejsze problemy, jakie trzeba było rozwiązać podczas projektowania to:
- osiągnięcie doskonałych parametrów technicznych w zakresie klimatyzacji i wentylacji,
- uzyskanie odpowiedniej izolacyjności akustycznej przegród budowlanych,
- ograniczenie hałasu od instalacji.
I to się udało.
W celu zagwarantowania tak wyśrubowanych parametrów akustycznych został stworzony model fizyczny sali w skali 1:10, który posłużył do laboratoryjnego potwierdzenia akustyki wnętrza, opracowanej wstępnie na bazie modelu komputerowego. BuroHappold zastosowało takie rozwiązania w zakresie konstrukcji i instalacji, które pozwoliły spełnić wymogi akustyczne.
Zredukowano do minimum poziom hałasu emitowanego przez urządzenia wentylacyjne, aby nie zakłócały one koncertów oraz nagrań studyjnych. W tym celu wentylatornię przeniesiono poza budynek główny, a w studiu nagrań zastosowano drewniane nawiewniki wyporowe, wykonane specjalnie na potrzeby tego obiektu. Rozprowadzenie mediów zaprojektowano w pilastrach elewacyjnych, co znacznie ograniczyło przenoszenie hałasu między pomieszczeniami. Salę koncertową otoczono atrium oraz pomieszczeniami pomocniczymi – salami prób, garderobami i salą kameralną dla około trzystu osób – mając na uwadze jej odizolowanie od hałasu z zewnątrz. Z tego samego powodu wszystkie ściany oraz zadaszenie wykonano z żelbetu.
Projekt miał niezwykle ambitne założenia akustyczne i fakt, że udało nam się sprostać bardzo ostrym kryteriom, uważam za wielki sukces. Projekt był ogromnym wyzwaniem, dlatego bardzo nas cieszą pozytywne recenzje akustyki w sali koncertowej, którą współprojektowaliśmy. – mówi Paweł Lisiak, projektant i koordynator instalacji sanitarnych, BuroHappold Engineering.
Inżynierowie BuroHappold zastosowali także rozwiązania umożliwiające ścisłą kontrolę wilgotności powietrza w sali koncertowej, co było szczególnie istotne z uwagi na znajdujące się w niej instrumenty muzyczne.
Obliczeniowy model budynku IES
Jednym z najnowszych narzędzi użytych podczas projektowania był program IES (firmy Integrated Environmental Solutions Ltd.), służący m.in. do dynamicznego modelowania termicznego. Program IES pozwolił zoptymalizować takie czynniki, jak:
- budowa przegród zewnętrznych,
- rodzaj szklenia budynku z uwzględnieniem stron świata.
Pomógł również oszacować:
- wewnętrzne zyski i straty cieplne pochodzące od osób, urządzeń, oświetlenia oraz promieniowania słonecznego,
- maksymalne obciążenie energetyczne budynku uwzględniające położenie budynku względem stron świata, zacienienie oraz sposób użytkowania budynku,
- parametry wentylacji mechanicznej.
Systemy ograniczające zużycie energii i wody
Dążąc do zminimalizowania zużycia energii i wody podczas eksploatacji budynku, zastosowano w nim wiele nowoczesnych rozwiązań w zakresie instalacji:
- magazyn chłodu cristopia w technologii STL akumulacji ciepła utajonego w zamkniętych powłokach sferycznych PCM. Dzięki niemu uzyskano m.in. redukcję mocy projektowanych agregatów ziębniczych o 40 do 80% oraz zmniejszenie zapotrzebowania mocy elektrycznej dla obiektu. Korzyści tego rozwiązania przekładają się zarówno na kwestie finansowe, jak i środowiskowe i dotyczą:
- zmniejszenia kosztów opłaty stałej za zamówioną moc przyłączeniową z 1840 kW do 840 kW,
- istotnego zmniejszenia prądu rozruchowego, - obniżenia kosztów kabla i stacji trafo zasilającej agregaty chłodnicze, - uniknięcia przeciążeń sieci podczas upalnego dnia, - pozyskania możliwości wsparcia inwestycji z unijnych funduszy środowiskowych;
- odzysk ciepła w centralach wentylacyjnych;
- komory recyrkulacyjne w centralach wentylacyjnych. Centrale pracują w okresach nocnych z minimalnym udziałem powietrza świeżego, a w okresach przejściowych (wiosna-jesień) będą pracowały w opcji „free cooling”;
- poprawienie sprawności chłodnic w wentylatorach (dry cooler) w okresie letnim – ustawienie urządzeń w strefie wyrzutni powietrza;
- rozsączanie wód deszczowych do gruntu;
- wykorzystanie wód deszczowych z dachów do podlewania zieleni;
- armaturę ograniczającą zużycie wody;
- opomiarowanie wszystkich systemów zużywających energię;
- system BMS nadzorujący pracę wszystkich systemów grzewczych, chłodniczych i wentylacyjnych.
Wartość współpracy
Opracowując rozwiązania projektowe w zakresie konstrukcji oraz instalacji sanitarnych i elektrycznych, zespół BuroHappold wykorzystał bogate doświadczenie w projektowaniu filharmonii i sal koncertowych. W projekt zaangażowana była grupa partnerów, których wspólny wysiłek zaowocował powstaniem tego wyjątkowego obiektu.
Cieszy nas fakt, że zrealizowaliśmy tak skomplikowany i prestiżowy projekt w ramach założonego budżetu w tak krótkim czasie. To dowód na zaangażowanie i odpowiedzialność całego zespołu oraz jego harmonijną współpracę ze wszystkimi partnerami inwestycji – podkreśla Sławomir Pastuszka, projektant konstrukcji i leader projektu NOSPR, BuroHappold Engineering.
Grzegorz Chudzik, członek zarządu Warbud SA, odpowiedzialny za realizację inwestycji, dodaje natomiast – Budowa siedziby NOSPR była jedną z najbardziej wymagających i zaawansowanych technologicznie, z jaką przyszło nam się zmierzyć jako generalnemu wykonawcy. Nie ma w tej chwili w Polsce drugiego takiego obiektu muzycznego, ani pod względem akustyki sali koncertowej, ani funkcjonalności obiektu czy skali przedsięwzięcia. Podczas wszystkich etapów budowy mieliśmy poczucie, że współpracujemy z partnerami kompetentnymi, profesjonalnie przygotowanymi i chętnymi do rozwiązywania pojawiających się trudności.
O partnerach inwestycji |
BuroHappold Engineering |