Od co najmniej kilku lat branża grzewcza jest na etapie, któremu towarzyszy hasło „modernizacja”. Początkowo były to akcje polegające na modernizacji kotłowni wykonanych tuż po przemianach ustrojowych, a obecnie mamy działania związane z gospodarką niskoemisyjną i koniecznością poprawy jakości powietrza. Uruchamiane są też specjalne fundusze i programy, które takie działania wspierają.
W ramach funduszy europejskich największe kwoty na lata 2014-2020 przewidziane są na program Infrastruktura i Środowisko oraz na Programy Regionalne, których kluczowymi zadaniami jest budowa gospodarki niskoemisyjnej i efektywne korzystanie z istniejących zasobów energii, w tym ze źródeł odnawialnych. Najważniejszy cel inwestowania funduszy europejskich w latach 2014-2020 to niskoemisyjność gospodarki (I oś priorytetowa) poprzez:
- rozwój odnawialnych źródeł;
- efektywność energetyczną i korzystanie z OZE w przedsiębiorstwach, budynkach mieszkalnych oraz użyteczności publicznej;
- budowę i modernizację instalacji pozwalających na wytwarzanie i przesył ciepła oraz energii elektrycznej.
Na działania dotyczące poprawy jakości powietrza przeznaczane są także środki krajowe, pozwalające na finansowanie inwestycji niskoemisyjnych, jak np. fundusze mikropożyczkowe, kredyty preferencyjne czy programy NFOŚiGW i WFOŚ. Przykładem może być program KAWKA – likwidacja niskiej emisji, którego beneficjentami końcowymi są miejscowości powyżej 5 tysięcy mieszkańców (nie dotyczy uzdrowisk). Projekty realizowane w ramach programu KAWKA to przede wszystkim likwidacja lokalnych źródeł, tj. indywidualnych kotłowni lub palenisk węglowych, kotłowni zasilających kilka budynków oraz kotłowni osiedlowych, rozbudowa sieci ciepłowniczych oraz zastosowanie kolektorów słonecznych celem obniżenia emisji w lokalnym źródle.
Program Ograniczenia Niskiej Emisji w Krakowie
Kapitalnym przykładem właściwego i celowego wykorzystania środków do walki z niską emisją jest Program Ograniczenia Niskiej Emisji (PONE) w Krakowie. Według szacunków, obecnie na terenie Krakowa wciąż pracuje blisko 35 000 kotłów stałopalnych, w tym ponad 10 000 kominków! Są one odpowiedzialne za ponad 40% całkowitej emisji groźnych dla zdrowia pyłów PM10 oraz blisko 70% rakotwórczego benzo[a]pirenu. Niska temperatura na początku stycznia tego roku ponownie wywindowała wskaźniki emisji na rekordowo wysokie wartości i pokazała, jak istotny dla wszystkich mieszkańców jest ten program.
Od wielu lat w Polsce realizowane są PONE, trzeba jednak powiedzieć, że z różnymi skutkami. Początkowo w ramach programów wspierano nawet montaż „nowoczesnych” kotłów węglowych. Efekt był odwrotny niż założenia. Nowszej budowy kotły stałopalne z mechanicznym, wentylatorowym wyrzutem spalin wysyłały do atmosfery nawet więcej zanieczyszczeń niż starsze, modernizowane konstrukcje. W Krakowie, bazując na dotychczasowych doświadczeniach, od początku działania PONE założono likwidację palenisk stałopalnych i zastąpienie ich innym źródłem ciepła. Przy czym jednocześnie mieszkańcy użytkujący starsze kotłownie mogli i w dalszym ciągu mogą liczyć na solidne wsparcie finansowe przy zmianie systemu ogrzewania.
Według najnowszej Uchwały nr XXXIV/ 571/15 Rady Miasta Krakowa, wsparcie udzielane jest na likwidację palenisk lub kotłowni opalanych paliwami stałymi, poprzez trwałe ich wyburzenie lub unieruchomienie, za wyjątkiem tych podlegających ochronie przez konserwatora zabytków. Dotacja w latach 2014-2016 wynosi do 100% kosztów kwalifikowanych, rok później do 80%, a za dwa lata do 60%.
W ramach kosztów kwalifikowanych uwzględnia się zarówno zakup, jak i instalację nowego źródła ogrzewania w wysokości 900 zł za każdy 1 kW zainstalowanej mocy określonej według normy PN-EN 12831, przy czym zapotrzebowanie na ciepło nie może przekroczyć 100 W/m2 ogrzewanej powierzchni. W sumie kwota ta nie może być wyższa niż 8000 zł. Również zakup i montaż systemu dystrybucji ciepła w wysokości 80 zł za każdy 1 m2 powierzchni ogrzewanej jest kosztem kwalifikowanym. Warto wspomnieć, że pompy ciepła potraktowano tutaj wyjątkowo i w przypadku montażu takiego źródła ciepła dotacja zamiast 900 zł/kW wynosi aż 3000 zł/kW z ograniczeniem z góry do 30 000 zł. Pompa ciepła stanowi obecnie najczystsze źródło ciepła, całkowicie eliminując punktową emisję. Aby zapobiec nieprawidłowej dystrybucji środków, w przypadku konieczności montażu urządzeń o mocy grzewczej przekraczającej 20 kW, należy przedstawić dokument sporządzony przez uprawnioną osobę zawierający stosowne obliczenia.
Za 3 lata całkowity zakaz
Niedawno do wiadomości podano kolejną informację, a mianowicie że od 1 września 2019 r. w stolicy Małopolski wprowadza się całkowity zakaz ogrzewania za pomocą kotłów stałopalnych na węgiel i drewno. To przełomowa decyzja Radnych Sejmiku Województwa Małopolskiego i nadzieja dla mieszkańców tego wspaniałego miasta na czyste powietrze. Od powyższej daty do ogrzewania dopuszczone będą już tylko urządzenia spalające gaz lub olej opałowy, wykorzystujące ciepło z sieci miejskiej oraz urządzenia wykorzystujące energię elektryczną, np. pompy ciepła.
Autor: Dawid Pantera
