Obecnie zakończyła się transza środków unijnych w zakresie budowy infrastruktury wodno-kanalizacyjnej przewidziana na lata 2007-2013, a nowa pula finansowa 2014-2020 jeszcze nie ruszyła. Ministerstwa odpowiedzialne za opracowanie wytycznych aplikowania o dotacje nie podały żadnych szczegółów.

Jedynym dostępnym źródłem dofinansowania budowy przydomowych oczyszczalni ścieków jest program realizowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który też praktycznie ulega wyczerpaniu. Ponadto aplikowanie o środki NFOŚiGW jest obwarowane uwarunkowaniami, które wiele gmin wykluczają. Bardzo trudnym do spełnienia wymogiem jest bowiem zebranie 50 nieruchomości położonych na terenach, gdzie poziom wód gruntowych nie jest wyższy niż 2,2 m. pod poziomem terenu oraz zapewnienie lokalizacji oczyszczalni na działkach, na których można wykonać odbiornik bez wymiany gruntu.

Obecnie jest sprzyjający okres na wykonanie dokumentacji projektowej dla inwestycji planowanych na lata 2015-2016. Ostatecznie można więc rozważyć samofinansowanie, bo przecież proces inwestycyjny może się opierać także o środki własne gminy.

Sporządzenie dokumentacji zamówienia

Mając zabezpieczony budżet inwestycji, należy sporządzić dokumentację zamówienia publicznego składającą się ze:

• specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIZW),
• specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót (STWiOR),
• przedmiaru robót,
• projektu budowlanego.

Wszystkie dokumenty muszą być ze sobą spójne i wszystkie powinny być zamieszczone na stronie internetowej gminy.

Najważniejszym elementem dokumentacji jest SIWZ. Specyfikacja ta powinna jednoznacznie określać przedmiot zamówienia oraz wymagania w zakresie doświadczenia i kondycji finansowej wykonawców. Opis przedmiotu zamówienia musi natomiast zawierać wszelkie oczekiwania funkcjonalno-użytkowe i jakościowe dotyczące przydomowych oczyszczalni ścieków z podaniem parametrów równoważności.

Niestety, w publikowanych SIWZ nagminnie brakuje parametrów równoważności, co powoduje lawinę pytań kierowanych przez wykonawców do zamawiającego. Dodatkowym błędem, występującym bardzo często w zamówieniach publicznych, jest niespójność dokumentacji przetargowej – projektu budowlanego z przedmiarem robót i STWiOR. Jest to bardzo poważne niedociągnięcie, ponieważ uniemożliwia wykonanie poprawnej wyceny oferty, a to powinno skutkować unieważnieniem przetargu.

Kontrowersyjny opis

Kolejnym zagrożeniem na etapie zamówienia publicznego jest wadliwe lub niedokładne opisanie przedmiotu zamówienia. Bardzo często jest to efekt niewiedzy urzędników, ale też obaw o spotkanie się z zarzutem łamania art. 29, pkt 2 ustawy PZP.

Pełna świadomość włodarzy gmin w zakresie efektu, jaki chcą uzyskać, wyposażając swoich mieszkańców w przydomowe oczyszczalnie ścieków o określonych zaletach oraz cechach technicznych i jakościowych, na etapie zamówienia publicznego wielokrotnie spotyka się z zarzutami o łamanie ustawy PZP i preferowanie jednego wykonawcy. Zarzuty zwykle wysuwane są przez producentów oczyszczalni ścieków o wątpliwej jakości, które nie mają żadnych dodatkowych zalet technicznych i użytkowych, a jedynie niską cenę. Takie zarzuty to jednak nadinterpretacja ustawy PZP w zakresie możliwości opisania przedmiotu zamówienia w dokumentacji przetargowej. Przybierają one formę żądań do zamawiającego, aby wycofał się z większości wymagań dotyczących oczyszczalni ścieków.

Jaki może być efekt nieudanych inwestycji w POŚ? Choćby taki, że mieszkańcy, zwykle pozostawieni sami sobie, uczą się „radzić sobie” we własnym zakresie, np. wypompowując ściek z nieodbierającej go studni chłonnej na powierzchnię gruntu.

Adam Zawadzki

O projekcie bez odległości i zwymiarowania, trudnym wyborze dobrego inspektora, harmonogramach i ich braku oraz potrzebnych ekspertach i kontrolach można przeczytać w PI 6/2014