Drukuj
Nadrzędna kategoria: Artykuły tematyczne

Bez tytułuDelegowanie pracowników do pracy za granicą przez polskich przedsiębiorców budowlanych może być nie tylko ciekawą alternatywą dla emigracji, która w ostatnich latach dotkliwie obniża potencjał pracowniczy naszego rynku, ale i szansą na rozwój firmy. Dlatego warto poznać możliwości w tym zakresie oraz wymagania obowiązujące w kilku krajach Unii Europejskiej, do których często kierowany jest eksport usług budowlanych.

Odkąd Polska w 2004 roku stała się członkiem Unii Europejskiej, coraz więcej naszych przedsiębiorców budowlanych decyduje się na eksport swoich usług za granicę. Pozwala na to swoboda świadczenia usług w obrębie UE. Rynek europejski jest atrakcyjny zarówno pod względem liczby proponowanych zleceń, jak również z powodów finansowych, a delegowanie pracowników stało się dobrym rozwiązaniem w sytuacji, w jakiej znajduje się obecnie branża budowlana w Polsce – chodzi zwłaszcza o dużą konkurencję wymuszającą konieczność zaniżania cen usług, zatory płatnicze i inne. Firmy najczęściej decydują się na tymczasową realizację zleceń we Francji, Belgii lub Niemczech. Co ich szefowie powinni wiedzieć przed podjęciem decyzji o eksporcie usług?

Delegowanie pracowników – na czym polega?
Delegowanie, o jakim mowa w artykule, to w skrócie wysłanie własnych pracowników do tymczasowego świadczenia usług na terenie innego kraju Unii Europejskiej. Jest to możliwe dzięki unijnej dyrektywie nr 96/71/WE z 1996 roku. Maksymalny okres delegowania wynosi 24 miesiące i dotyczy pracowników, którzy zatrudnieni są u polskiego pracodawcy na podstawie umowy o pracę.

Delegowanie do Belgii

Zniesienie w 2009 roku obowiązku ubiegania się o pozwolenie na pracę wpłynęło na znaczne uproszczenie formalności związanych z delegowaniem pracowników do Belgii celem świadczenia na tamtym rynku usług budowlanych. Niemniej jednak, w przypadku świadczenia usług transgranicznych, opartych na delegowaniu pracowników, pracodawca musi mieć na uwadze przepisy obowiązujące na terytorium Belgii, a także musi spełnić pewne wymogi natury formalnej, by mieć pewność, że delegowanie odbywa się legalnie.

Zgłoszenie pracowników w systemie LIMOSA

LIMOSA to system rejestracji zagranicznych pracowników, który służy m.in. weryfikacji informacji o pracownikach delegowanych do Belgii przez tamtejszą inspekcję pracy. Rejestracja jest obowiązkowa, a odbywa się przez wypełnienie deklaracji on-line. Szczególnie ważne jest wskazanie dokładnych dat rozpoczęcia i zakończenia delegowania. W przypadku zmiany terminów niezbędne jest wprowadzenie do systemu odpowiednich korekt.

Oprócz okresu delegowania zgłoszeniu podlegają również:

Belgijski zleceniodawca ma prawo wymagać od polskiego partnera, by ten przedstawił mu potwierdzenie zgłoszenia pracowników w systemie LIMOSA, ponieważ on także w pewnym zakresie odpowiada za legalność zatrudniania pracowników przez swoich podwykonawców, m.in. ma obowiązek zgłoszenia sytuacji, gdy brak jest deklaracji LIMOSA delegowanych pracowników.

Udokumentowanie płac

Przedsiębiorca dokonujący zgłoszenia LIMOSA i świadczący usługi w okresie do 12 miesięcy jest zwolniony z obowiązku prowadzenia dokumentacji pracowniczej zgodnie z wymogami prawa belgijskiego. Jednak w przypadku kontroli musi dysponować dokumentami (przetłumaczonymi na język francuski lub flamandzki), które potwierdzą, że wynagrodzenia dla pracowników są wypłacane zgodnie ze stawkami obowiązującymi w Belgii.

Stosowanie belgijskich stawek wynagrodzenia jest obowiązkowe i wynika z Dyrektywy 96/71/WE. Należy mieć jednak na uwadze, że w budownictwie stawki wynagrodzenia są zróżnicowane. Zależą od rodzaju wykonywanych prac oraz od funkcji pełnionej przez pracownika w danej ekipie.

OPOC/PDOK

Instytucja OPOC (we Flandrii nazywana PDOK) gromadzi fundusze pochodzące ze składek uiszczanych przez przedsiębiorców, którzy są w niej zarejestrowani. Ze zgromadzonych środków OPOC wypłaca zgłoszonym pracownikom roczne premie za lojalną pracę w sektorze budownictwa. Polskie firmy mają obowiązek zarejestrowania się w OPOC, składania co kwartał deklaracji z danymi pracowników przebywających w Belgii oraz opłacania składek. Obowiązek zarejestrowania w OPOC i składania deklaracji ma charakter bezwzględny, jednak polscy podwykonawcy mogą wnioskować o zwolnienie ze składek jeżeli udowodnią, że ich pracownicy podlegają porównywalnemu systemowi zabezpieczenia w kraju pochodzenia. Mowa tu m.in. o premiach noworocznych lub tzw. trzynastkach.

Delegowanie do Francji

Polacy stanowią największą grupę oddelegowanych pracowników we Francji. Obejmuje ona ponad 30 tysięcy zadeklarowanych osób, chociaż szacuje się, że w rzeczywistości liczba ta jest znacznie większa. Francuski rynek kusi przede wszystkim zarobkami. Zgodnie z wprowadzonymi z dniem 1 stycznia 2015 roku zmianami, pracownik nie może zarobić mniej niż 9,61 euro brutto za godzinę. Jakich formalności należy dopełnić, by eksport usług budowlanych do Francji odbywał się zgodnie z przewidzianymi prawem wymogami?

Powiadomienie Departamentalnej Dyrekcji Pracy

Przed rozpoczęciem świadczenia usług na rzecz francuskiego zleceniodawcy polski pracodawca musi złożyć deklarację o delegowaniu w Departamentalnej Dyrekcji Pracy, Zatrudnienia i Doskonalenia Zawodowego właściwej miejscowo ze względu na lokalizację budowy. Zgłoszenia delegowania należy dokonać przed rozpoczęciem pracy, w formie pisemnej, w języku francuskim i na odpowiednim formularzu. Formularz ten można przesłać listem poleconym za potwierdzeniem odbioru, faksem lub pocztą elektroniczną.
Formularz zgłoszeniowy zawiera m.in.:

Brak wymaganej deklaracji podlega karze grzywny do 750 euro.

Udokumentowanie płac

Tak jak w przypadku delegowania pracowników do Belgii, tak i we Francji od pracodawcy wymaga się potwierdzenia wypłaty pracownikom wynagrodzenia zgodnego z obowiązującymi stawkami. Za naruszenia w tej kwestii przewidywana jest kara grzywny. Jak udokumentować zgodność wynagrodzenia ze stawkami francuskimi? – W przypadku delegacji krótszych niż miesiąc wypłatę wynagrodzenia można potwierdzić praktycznie w dowolny sposób, na przykład przedstawiając potwierdzenia przelewów lub wycinki płac. Gdy okres delegowania jest dłuższy, pracodawca jest zobowiązany do sporządzania co miesiąc szczegółowych list płac.

Badania lekarskie

Pracownik delegowany do Francji musi posiadać potwierdzenie odbycia badań lekarskich w kraju pochodzenia.

Rejestracja w Kasie Płatnych Urlopów i Przestojowego

Firma świadcząca usługi na terytorium Francji zobligowana jest do rejestracji pracowników w Kasie Płatnych Urlopów i Przestojowego oraz do opłacania tam składek. Polscy pracodawcy mogą jednak wnioskować o zwolnienie z tego obowiązku. W tym celu muszą wykazać, że ich pracownicy korzystają z co najmniej takiej samej ochrony w zakresie urlopów płatnych i przestojowego w kraju zatrudnienia, jak pracownicy francuscy.

Delegowanie do Niemiec

Polskie firmy budowlane mogą bez specjalnych pozwoleń eksportować swoje usługi do Niemiec od 1 maja 2011 roku, czyli od momentu, kiedy przestała obowiązywać klauzula ochrony rynku niemieckiego. Inwestorzy z tego kraju są szczególnie zainteresowani współpracą z podwykonawcami z Polski ze względu na sąsiedztwo obu państw. Ponadto polscy pracownicy często mają już doświadczenie w wykonywaniu prac budowlanych na terenie Niemiec i znają język niemiecki w stopniu komunikatywnym.

Zgłoszenie w Federalnej Dyrekcji ds. Finansów

Przedsiębiorca działający jako tymczasowy usługodawca w branży budowlanej na terenie Niemiec zobowiązany jest zgłosić zamiar wykonywania usługi do odpowiedniej jednostki administracyjnej. Zgłoszenia należy dokonać jeszcze przed rozpoczęciem prac i skierować je do Federalnej Dyrekcji ds. Finansów (która jest jednostką niemieckiej administracji celnej). Wniosek powinien zostać złożony najpóźniej dzień przed rozpoczęciem działalności i zawierać następujące informacje:

Zgłoszenia mogą być dokonywane bezpośrednio w urzędzie celnym, bądź drogą elektroniczną na stronie niemieckiej Federalnej Dyrekcji ds. Finansów. Do zgłoszenia należy dołączyć zapewnienie, że przedsiębiorca spełnia ustawowe warunki zatrudnienia dotyczące m.in. stawek minimalnych. Brak zgłoszenia delegowania pracowników w tej jednostce administracji federalnej lub błędnie wypełniony wniosek mogą skutkować nałożeniem kar administracyjnych na podmiot delegujący.

Zgłoszenie w Izbie Rzemieślniczej

Przed rozpoczęciem świadczenia usług w Niemczech polski pracodawca zobowiązany jest do pisemnego zgłoszenia, w odpowiednim oddziale Izby Rzemieślniczej, zamiaru wykonywania danego zawodu na terenie Niemiec. Obowiązek ten określa art. 1 ust. 1 Ustawy o rzemiośle (tzw. Handwerksordnung). Wykaz zawodów, które wymagają zgłoszenia i uzyskania stosownego pozwolenia, znajduje się w załączniku do wspomnianej ustawy.

Polskie przedsiębiorstwo, które nie ma zarejestrowanej stałej działalności w Niemczech, może przejściowo wykonywać usługi na terenie tego kraju bez konieczności wpisu do rejestru rzemieślników, pod warunkiem że wykonuje to samo rzemiosło w Polsce zgodnie z polskimi przepisami regulującymi kwalifikacje zawodowe.

Jeśli w polskim prawie brak takich regulacji, wówczas trzeba spełnić warunek minimum dwuletniego wykonywania zawodu w kraju w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Odpowiednie zaświadczenia potwierdzające ten fakt wydawane są przez urzędy marszałkowskie i urzędy wojewódzkie.

Rejestracja w SOKA-BAU

SOKA-BAU to Niemiecka Urlopowa Kasa Budownictwa, której głównym zadaniem jest finansowanie roszczeń pracowniczych z tytułu urlopu. Powstała po to, by umożliwić pracownikom branży budowlanej przenoszenie urlopu między pracodawcami. Zgodnie z niemieckimi przepisami każdy przedsiębiorca prowadzący działalność w branży budowlanej na terenie Niemiec powinien dokonać zgłoszenia do SOKA- -BAU oraz wypełnić wnioski dotyczące nowych pracowników. Od momentu rozpoczęcia prac jest on zobowiązany do uiszczania comiesięcznej składki. SOKA-BAU księguje przekazane w ten sposób kwoty i na podstawie zgłoszeń pracodawców oblicza roszczenia urlopowe pracowników i zabezpiecza je płaconymi składkami.

Jeżeli polski pracodawca udziela urlopu pracownikowi w okresie delegowania do pracy za granicą i wypłaca mu wynagrodzenie za urlop, powinien poinformować o tym Urlopową Kasę Budownictwa w zgłoszeniu miesięcznym, by otrzymać od niej odpowiedni zwrot wynagrodzenia urlopowego. Z kolei pracownik w razie niewykorzystania urlopu może ubiegać się o zwrot ekwiwalentu urlopu lub odszkodowanie. Zgłoszenie miesięcznej pensji wraz z okresem zatrudnienia oraz składka urlopowa muszą wpłynąć do 15-ego dnia każdego miesiąca. Informacje można dostarczać również drogą elektroniczną korzystając ze strony internetowej www. soka-bau.de.

Formalności wspólne dla wszystkich krajów

Bez względu na to, jaki jest kierunek eksportu usług, pracodawca powinien przed wyjazdem każdego delegowanego pracownika zadbać o to, aby uzyskał on w kraju właściwego zatrudnienia dwa podstawowe dokumenty. Dotyczą one odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i korzystania z ubezpieczenia zdrowotnego za granicą.

Formularz A1

Formularz A1 stanowi dowód, że składki na ubezpieczenie społeczne pracownika są wpłacane do właściwej instytucji w kraju zatrudnienia i w związku z tym pracownik jest tam ubezpieczony. Posiadanie tego dokumentu zwalnia z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w kraju, do którego pracownik jest delegowany. Dodatkowo, na jego podstawie wydawana jest Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Pracodawca powinien zwrócić się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wydanie formularza A1 dla każdego z pracowników delegowanych za granicę. Wymagane jest jednak, by podlegali oni polskiemu ustawodawstwu przez okres nie krótszy niż miesiąc bezpośrednio przed oddelegowaniem za granicę.

EKUZ

Pracownik delegowany do pracy na terenie jednego z krajów Unii Europejskiej powinien przed wyjazdem wystąpić do Narodowego Funduszu Zdrowia z wnioskiem o wydanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego, tzw. EKUZ, która uprawnia do korzystania ze świadczeń zdrowotnych podczas pobytu za granicą. Karta EKUZ wydawana jest na pisemny wniosek, po okazaniu formularza A1. EKUZ dla pracowników delegowanych wydawana jest na okres tożsamy z okresem wskazanym w dokumencie A1.

Posiadanie karty upoważnia do korzystania ze świadczeń publicznej opieki medycznej w kraju oddelegowania, tj. świadczenia niezbędnego i podstawowego, którego udzielenie jest konieczne z uwagi na stan zdrowia pracownika. Koszt pomocy medycznej zostanie pokryty przez Narodowy Fundusz Zdrowia, który nie pokrywa jednak kosztów płatnej pomocy medycznej.
Wydanie karty EKUZ jest bezpłatne.

Należy pamiętać, że EKUZ nie daje żadnych uprawnień, gdy celem podróży jest uzyskanie leczenia, a więc nie można na podstawie tej karty skorzystać z zaplanowanych świadczeń w innym państwie członkowskim.

Ze względu na złożoność zagadnień prawno-administracyjnych związanych z eksportem usług budowlanych i delegowaniem pracowników, treści prezentowane w artykule nie mogą być traktowane jako wyczerpujący zasób wiedzy w tym przedmiocie. To jedynie krótka charakterystyka zasadniczych wymogów. Często formalności zależą od czasu delegowania, kraju oraz branży, w jakiej świadczone będą usługi etc. Dlatego też przed podjęciem decyzji o świadczeniu usług na rzecz zagranicznego zleceniodawcy zachęcamy do skonsultowania się ze specjalistami.

 

Tekst powstał przy współpracy z firmą KomFort Polska, która od 2006 r. wspiera polskie firmy budowlane zainteresowane realizacją kontraktów na terenie krajów UE. Dział prawny firmy specjalizuje się w organizowaniu formalności niezbędnych w każdym kraju oddelegowania. Dzięki biurom lokalnym w Niemczech, Francji oraz Belgii ma dostęp do bieżących ofert i przetargów, a także zna tamtejsze procedury związane z eksportem usług.

Autorka: Dominika Dynia