Branża ogrzewnictwa, wentylacji i klimatyzacji od lat, pomimo lepszych i gorszych okresów, cieszy się stabilnym wzrostem. Wpływ mają na to z pewnością takie czynniki jak polityka energetyczna Polski i Unii Europejskiej w kwestii odnawialnych i ekologicznych źródeł ciepła, upalne lata oraz coraz większa świadomość wśród inwestorów dotycząca kształtowania komfortu cieplnego oraz jakości powietrza w pomieszczeniach, gdzie przebywają ludzie. Z tego względu wielu przedsiębiorców działających w pokrewnych branżach budownictwa, energetyki, czy elektryki decyduje się na poszerzenie działalności właśnie o sektor HVAC. Podobnie liczne jest grono osób, które planują założenie nowej firmy realizującej usługi we wspomnianym zakresie. Jak zatem rozpocząć działalność w branży pomp ciepła, klimatyzacji oraz wentylacji? Jakie wymogi należy spełnić oraz jak organizacyjnie funkcjonuje branża?
Rejestracja działalności gospodarczej
Pierwszym krokiem nowych osób na biznesowej drodze niewątpliwie powinno być zarejestrowanie działalności gospodarczej. Rozpoczynający przedsiębiorcy najczęściej wybierają jednoosobową działalność gospodarczą. Proces ten jest niezwykle prosty. Posiadając Profil Zaufany lub podpis kwalifikowany firmę można bowiem formalnie zarejestrować na portalu biznes.gov.pl lub poprzez internetowe konto bankowe (Rys. 1). Co ważne, rejestracja jest całkowicie bezpłatna. Poza podstawowymi danymi jak nazwa, czy adres należy wybrać kody PKD (Polskiej Klasyfikacji Działalności) prowadzonej firmy, czyli obszary w których zamierza funkcjonować. W przypadku branży HVAC warto wybrać minimum: 33.12.Z (Naprawa i konserwacja maszyn), 33.14.Z (Naprawa i konserwacja urządzeń elektrycznych), 33.19 (Naprawa i konserwacja pozostałego sprzętu i wyposażenia), 43.21.Z (Wykonywanie instalacji elektrycznych) oraz 43.22.Z (Wykonywanie instalacji wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych i klimatyzacyjnych). W przypadku działających już na rynku podmiotów jedyne co należy zrobić to uzupełnienie w danych firmy wyżej wspomnianych kodów PKD informując o poszerzeniu zakresu działalności. Jest to również bezpłatne.
Niezbędny sprzęt
Kolejnym krokiem jest zakup niezbędnego do wykonywania pracy sprzętu. Poza praktyczną potrzebą część z nich jest prawnie wymagana. Będą bowiem one konieczne do uzyskania certyfikatu F-gaz dla przedsiębiorstwa. Zgodnie z wymogami określonymi w załączniku I do Rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie minimalnego wyposażenia technicznego, procedur oraz systemu dokumentowania czynności przy prowadzeniu działalności, polegającej na instalowaniu, konserwacji lub serwisowaniu, naprawie lub likwidacji urządzeń, zawierających fluorowane gazy cieplarniane (Dz.U. 2017 poz. 2417) do koniecznych zakupów należą: elektroniczny wykrywacz nieszczelności oraz płyny pieniące, zestaw do prób szczelności, stacja odzysku czynnika, węże ciśnieniowe z zaworami, pompa próżniowa, zestaw manometrów, butle ciśnieniowe na czynnik chłodniczy, zestaw lutowania twardego, zestaw kluczy chłodniczych, obcinak, giętarka, kielicharka, roztłaczarka, multimetr, termometr elektroniczny, szczypce ewakuacyjne oraz środki ochrony takie jak okulary i rękawice. Wszystkie wspominane narzędzia niejednokrotnie sprzedawane są w zestawie. Poza tym warto zainwestować podstawowe narzędzia jak wkrętarki, wiertarki, młotowiertarki, czy samochód. Jak widać lista jest długa, a koszty niemałe. Warto więc pamiętać, że przy zakładaniu działalności mamy możliwość uzyskania wsparcia finansowego między innymi z Urzędu Pracy, dotacji unijnych, czy Polskiego Funduszu Rozwoju. Dodatkowo w Banku Gospodarstwa Krajowego dostępne są „pożyczki na start” oferujące preferencyjne warunki dla nowych przedsiębiorców.
Niezbędne umiejętności i kursy
Aby profesjonalnie wykonywać zlecone przez inwestorów prace niezbędne będzie również nabycie odpowiednich umiejętności. Poza standardowymi, dotyczącymi wykonywania instalacji elektrycznych, remontowych i monterskich, warto zwrócić uwagę na praktykę kielichowania oraz wykonywania połączeń skręcanych oraz lutowania twardego (Rys. 2) powszechnie wykorzystywanych w montażu klimatyzatorów i pomp ciepła.
Na rynku dostępne są dedykowane kursy i szkolenia, które pozwolą owe umiejętności przyswoić.
Konieczne uprawnienia
Działalność w branży HVAC wymaga ponadto zdobycia odpowiednich uprawnień. Wśród nich wymienić można uprawnienia elektryczne Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP) oraz uprawnienia F-gaz. Jeżeli chodzi o certyfikat SEP w kategorii G1 (elektryczny), eksploatacji (E) do 1 kV, można go zdobyć biorąc udział w kursie kończącym się egzaminem. Szkolenia organizowane są w wielu miastach w Polsce, a także online. Ich koszt wynosi zazwyczaj poniżej 500 zł, a uprawnienia są ważne przez 5 lat.
Uprawnienia F-gaz dzielą się natomiast na te dla personelu (personalne) oraz przedsiębiorstwa (firmowe). Co ważne, nawet prowadząc jednoosobową działalność konieczne jest posiadanie obu certyfikatów. Uprawnienia F-gaz personalne zdobywa się zdając teoretyczny i praktyczny egzamin przed uprawnioną komisją. Ich listę można znaleźć na witrynie internetowej UDT (Urzędu Dozoru Technicznego) – udt.gov.pl. Chociaż nie jest to obowiązkowe, przed przystąpieniem do egzaminu warto wziąć udział również w kursie przygotowawczym. Nierzadko są one sprzedawane niejako „w pakiecie z egzaminem”. Koszt uzyskania uprawnień (łącznie z kursem) nie przekracza zazwyczaj kwoty 1500 zł. W momencie, gdy chociaż jeden z pracowników fi rmy posiada uprawnienia f-gaz personalne, przedsiębiorstwo może ubiegać się również o wymagany certyfikat F-gaz firmowy. Aby go uzyskać należy także posiadać wymagany sprzęt, który opisano wcześniej, stosować procedury dla właściwego wykonywania pracy oraz system dokumentujący wszystkie działania. Przygotowane dokumentacje i formularze również łatwo można zakupić, nawet online. Przed wystawieniem certyfi katu należy uiścić opłatę wynoszącą nieco ponad 3100 zł oraz odbyć kontrolę inspektora UDT w miejscu prowadzenia działalności. Co ważne uzyskane uprawnienia F-gaz są bezterminowe, a ich baza jest ogólnodostępna na witrynie internetowej UDT.
Współpraca z dystrybutorami urządzeń
Po wykonaniu opisanych czynności można rozpocząć praktyczną działalność. Pozostaje jedynie nawiązanie współpracy z dystrybutorami urządzeń klimatyzacyjnych, wentylacyjnych, czy pomp ciepła. Polski rynek oferuje pod tym względem bardzo bogaty wybór zarówno producentów jak i produktów. Poza ustaleniem warunków handlowych warto pamiętać, że wielu z dostawców wymaga posiadania również certyfikatu autoryzacyjnego. Uprawnia on do sprzedaży, instalacji, uruchamiania i serwisowania urządzeń danej marki oraz korzystania z gwarancji na urządzenia. Zazwyczaj, aby uzyskać odpowiedni certyfikat, należy odbyć odpowiednie szkolenie (najczęściej online lub stacjonarnie). W zależności od producenta uprawnienia są ważne od roku do nawet kilku lat, a ich zdobycie nierzadko jest bezpłatne.
Aby skutecznie i profesjonalnie świadczyć usługi przyszłym inwestorom warto także zapoznać się z możliwościami dofinansowań, jakie przyszli użytkownicy mogą uzyskać decydując się na montaż klimatyzatora lub pompy ciepła. Wśród nich warto wymienić programy Czyste Powietrze (wymiana starego źródła ciepła na ekologiczne), Moje Ciepło (zakup ekologicznego źródła ciepła do nowobudowanego domu), czy Ulga termomodernizacyjna (wszelkie działania podnoszące energooszczędność obiektu). Szczegóły programów znaleźć można na dedykowanych stronach internetowych oraz broszurach informacyjnych (Rys. 3).
Podsumowanie
Własna działalność gospodarcza może być źródłem nie tylko wysokich zarobków, ale również satysfakcji oraz poczucia spełnienia. Kuszące warunki oferuje w ostatnich latach szczególnie właśnie sektor HVAC. Aby jednak odnieść sukces należy odpowiednio się do pracy przygotować. Warto zatem, aby wszyscy zainteresowani rozpoczęciem lub poszerzeniem istniejącej działalności o ten sektor już pierwsze kroki, opisane w niniejszym artykule wykonali profesjonalnie.
