envelope redakcja@polskiinstalator.com.pl home ul. Wąski Jar 9
02-786 Warszawa

Advertisement











W poprzedniej części [2] opisałem kwestie związane z wprowa33dzaniem do obrotu i udostępnianiem na rynku wyrobów budowlanych podlegających systemowi krajowemu. W tej części omówię zagadnienia związane z wprowadzaniem na rynek krajowy wyrobów legalnie wprowadzonych w innych krajach EOG, a niepodlegających zharmonizowanym specyfikacjom europejskim, tylko lokalnym, innych krajów niż Polska. Omówię też tematykę organów nadzoru rynku budowlanego, w tym kary, jakie mogą być nakładane na producentów w przypadku działania niezgodnego z przepisami prawa w tym zakresie. Wskażę także – co zapowiedziałem w pierwszej części cyklu [3] – jakie alternatywne ścieżki, w stosunku do omówionych, mogą być i są wykorzystywane przez producentów w procesie wprowadzania wyrobów z segmentu HVAC na rynek i dlaczego.

Zasada wzajemnego uznawania – czyli co, jeśli wyrób spełnia wymogi prawne obowiązujące w kraju innym niż Polska?
Przepisy i procedury dotyczące stosowania przez państwa członkowskie EOG zasady wzajemnego uznawania w indywidualnych przypadkach w odniesieniu do towarów objętych zakresem stosowania art. 34 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), które są zgodnie z prawem wprowadzane do obrotu w innym państwie członkowskim, określa rozporządzenie [6], które wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach EOG. Rozporządzenie to dotyczy m.in. stosowania zasady wzajemnego uznawania przez państwa członkowskie w indywidualnych przypadkach w odniesieniu do towarów lub aspektów towarów, które nie podlegają harmonizacji na poziomie unijnym, a które zgodnie z prawem zostały wprowadzone do obrotu w innym państwie członkowskim (zob. art. 1 ust. 2, art. 2 ust. 1 i 2 lit. a ww. rozporządzenia).

Kryteria w ustawie o wyrobach budowlanych [9]. Do wyrobów budowlanych objętych ww. rozporządzeniem [6], w przypadku ich udostępniania na polskim rynku krajowym, zastosowanie ma również art. 5 ust. 3 ustawy o wyrobach budowlanych [9], dotyczący stosowania zasady wzajemnego uznawania na terytorium Polski. Z przepisu tego wynika bowiem, że wyrób budowlany nieobjęty zakresem przedmiotowym zharmonizowanych specyfikacji technicznych, o których mowa w art. 2 pkt 10 rozporządzenia budowlanego [7] (tj. nieobjęty normą zharmonizowaną w rozumieniu tego rozporządzenia ani europejskim dokumentem oceny) – może być udostępniany na rynku krajowym, jeżeli spełnia poniższe warunki.

  • został legalnie wprowadzony do obrotu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz w Turcji;
  • jednocześnie jego właściwości użytkowe umożliwiają spełnienie podstawowych wymagań (przedstawionych w zał. I do rozporządzenia budowlanego [7]) przez obiekty budowlane zaprojektowane i budowane w sposób określony w przepisach techniczno-budowlanych oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej;
  • gdy spełnione są pozostałe wymagania wynikające z art. 5 ust. 3 ustawy o wyrobach budowlanych [9].

Wraz z wyrobem budowlanym udostępnianym na rynku krajowym dostarcza się informacje o jego właściwościach użytkowych oznaczonych zgodnie z przepisami państwa, w którym wyrób budowlany został wprowadzony do obrotu, instrukcje stosowania, instrukcje obsługi oraz informacje dotyczące zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa, jakie ten wyrób stwarza podczas stosowania i użytkowania. Wyroby takie nie podlegają obowiązkowi oznakowania znakiem budowlanym B, do którego odnoszą się przepisy art. 5 ust. 2 oraz art. 8 ust. 8 ustawy o wyrobach budowlanych [9]. Powyższe informacje i instrukcje dostarcza się w języku polskim.29

! Przepisy regulujące wprowadzenie do obrotu i udostępnianie na rynku krajowym wyrobów budowlanych legalnie wprowadzonych do obrotu w innym państwie członkowskim nie przewidują – przed wprowadzeniem do obrotu lub udostępnieniem wyrobów na rynku krajowym – dokonywania ich ocen przez jakikolwiek z organów administracji, ani nie przewidują wymogu uzyskiwania uprzednich zezwoleń czy dopuszczeń.

Dobrowolne sporządzenie oświadczenia o wzajemnym uznawaniu. Zgodnie z art. 4 ust. 1 akapit 1 i 3 rozporządzenia [6], producent towarów lub towarów danego rodzaju, które są lub mają zostać udostępnione na rynku w państwie członkowskim przeznaczenia, może do celów wzajemnego uznawania sporządzić dobrowolne oświadczenie o zgodnym z prawem wprowadzeniu do obrotu towarów (oświadczenie o wzajemnym uznawaniu) w celu wykazania przed właściwymi organami państwa członkowskiego przeznaczenia, że towary lub towary tego rodzaju zgodnie z prawem wprowadzono do obrotu w innym państwie członkowskim. Oświadczenie o wzajemnym uznawaniu musi mieć strukturę określoną w częściach I i II załącznika tego rozporządzenia oraz zawierać wszystkie określone tam informacje. Rysunek 1 ilustruje przykładowe oświadczenie sporządzone przez firmę Herz.50

 

51

 

52

1. Przykładowe oświadczenie o wzajemnym uznawaniu sporządzone przez firmę Herz. Źródło: materiały własne autora. 

Kontrola rynku i wyrobów w segmencie HVAC – kto to robi?
Zgodnie z art. 11 ustawy o wyrobach budowlanych [9], organami właściwymi w sprawach wyrobów budowlanych wprowadzonych do obrotu, w zakresie uregulowanym w tej ustawie, oraz organami nadzoru rynku w rozumieniu ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku [8], są:

  • wojewódzcy inspektorzy nadzoru budowlanego (inspektoraty wojewódzkie),
  • Główny Urząd Nadzoru Budowlanego (GUNB).

Zakres obowiązków organów kontrolnych. Do podstawowych obowiązków ww. organów, zgodnie z art. 12 ustawy o wyrobach budowlanych [9], należy:

  • kontrola wprowadzonych do obrotu lub udostępnianych na rynku krajowym wyrobów budowlanych, w tym w zakresie kompletności i prawidłowości wymaganej dokumentacji (omówionej w poprzednich częściach cyklu), zarówno dla systemu europejskiego, jak i krajowego, a także w zakresie prawdziwości zadeklarowanych w niej danych, np. poprzez zlecenie badań wyrobu; kontrola ta może mieć charakter wyrywkowy i niezapowiedziany;
  • prowadzenie postępowań administracyjnych w tym zakresie, np. w razie wykrycia odstępstw;
  • wykonywanie (w zakresie wyrobów budowlanych, objętych systemem europejskim z oznakowaniem CE) następujących zadań, o których mowa w art. 59 ust. 3 i 4 pkt 2 i 3 oraz art. 62 ustawy o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku [8]:

– przeprowadzanie kontroli, w tym na wniosek Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, i informowanie o jej wynikach,
– informowanie Prezesa UOKIK, na jego wniosek, o działaniach podjętych w zakresie nadzoru rynku,
– współpraca z Prezesem UOKIK, innymi krajowymi organami nadzoru rynku oraz organami nadzoru rynku państw członkowskich UE lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA)
– stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym EOG, a także z organami celnymi,
– wydawanie dla organów celnych opinii o spełnianiu przez wyroby wymagań lub w zakresie niezgodności formalnych,
– uczestnictwo w pracach unijnych grup do spraw współpracy administracyjnej oraz w forach międzynarodowych.

Z punktu widzenia producenta danego wyrobu budowlanego najważniejsze są dwa pierwsze punkty z listy obowiązków organów kontrolnych. GUNB jest organem nadrzędnym wobec inspektoratów wojewódzkich i obie te jednostki mają prawnie przypisane odpowiednie działania.

Kary – różne formy
Organy kontroli rynku wyrobów budowlanych mają ustawowe prawo nakładania kar na podmioty wprowadzające do obrotu wyroby budowlane niezgodnie z obowiązującym prawem i niespełniające tego prawa. W zależności od tego, jaki organ wprowadza dany wyrób do obrotu (producent, importer, sprzedawca, upoważniony przedstawiciel), kary te mogą się nieco różnić, ale sprowadzają się do:

  • nakładania kar pieniężnych,
  • nakazu zaprzestania udostępniania wyrobu budowlanego na rynku,
  • nakazu o wycofaniu z obrotu wyrobu budowlanego,
  • nakazu odkupienia wyrobu na żądanie osób, które faktycznie nim władają.

Zgodnie z zapisami ustawy o wyrobach budowlanych [9], za naruszenie określonych wymagań dotyczących wprowadzania do obrotu lub udostępniania wyrobów budowlanych przewidziane są kary pieniężne, nakładane na producentów, importerów lub sprzedawców wyrobów. Ich wysokość zależy od rodzaju naruszenia (patrz ramka).

Ścieżki alternatywn30e
Jak wspomniałem w jednej z poprzednich części cyklu, wprowadzanie wyrobów budowlanych do obrotu zgodnie z obowiązującymi przepisami wiązać się może z koniecznością wykonania stosownych badań w zewnętrznych jednostkach badawczych – notyfikowanych lub akredytowanych. Najczęściej procedura taka trwa wiele miesięcy, a dla niektórych wyrobów może trwać nawet kilka lat. Pociąga to za sobą też wysokie koszty, liczone nawet w setkach tysięcy złotych, jeśli wprowadzana do obrotu jest np. liczna seria zaworów albo system instalacyjny złożony z obszernego typoszeregu rur i złączek. Między innymi z tego powodu producenci nierzadko szukają ścieżek alternatywnych wprowadzania wyrobów (budowlanych) na rynek.

Jeśli przeanalizować obecny stan prawny, opisany w niniejszym cyklu, to okaże się, że w praktyce ww. koszty i czas potrzebny do wdrożenia danego wyrobu na rynek – nie wliczając prototypowania, analizy rynku, procesu produkcji i promocji wyrobu, łańcucha dostaw i dystrybucji oraz innych działań, niezwiązanych bezpośrednio z prawnymi kwestiami – wynika wprost z dwóch aspektów:

  • zadeklarowania danego wyrobu jako wyrobu budowlanego i narzucenia w ten sposób wymogu postępowania zgodnie z regulacjami prawnymi dla tego typu wyrobów;
  • zadeklarowania samodzielnego lub narzucenia przez właściwe dokumenty odniesienia (np. normę zharmonizowaną) lub przez zewnętrzną jednostkę w dokumencie odniesienia (np. KOT) na dany wyrób budowlany określonego (numeru) systemu oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych AVCP i narzucenia w ten sposób określonego procesu badań i certyfikacji lub jego braku.

Pierwsza „furtka”. W jednej z poprzednich części cyklu opisałem także, posiłkując się formalną definicją, co należy rozumieć przez wyrób budowlany. Wskazałem także, że – również zgodnie z prawem – to producent (producent w ogólności, generalnie chodzi o podmiot wprowadzający wyrób na rynek) ma wyłączne prawo i obowiązek określenia typu wyrobu. Pojawia się tu pierwsza „furtka” dla wielu wyrobów, zwłaszcza jeśli nie ma dla nich zharmonizowanych (na szczeblu wspólnoty) dokumentów odniesienia do rozporządzenia budowlanego [7], czyli np. norm zharmonizowanych.

Spotykaną praktyką w takiej sytuacji jest np. to, iż producent deklaruje, że dany wyrób – np. zawór regulacyjny, zawór termostatyczny, kurek kulowy, stabilizator różnicy ciśnień, rozdzielacz, układ pompowomieszający itp. – nie jest wyrobem budowlanym, tylko wyrobem podlegającym tzw. dyrektywie ciśnieniowej [1].

Co z tego wynika? Ano to, że nie obowiązują go przepisy obowiązujące wyroby budowlane i właściwe w tym zakresie ścieżka badań i certyfikacji oraz to, że nie podlega organom nadzoru rynku wyrobów budowlanych (GUNB i wojewódzkie inspektoraty). Co prawda nadzór rynku w tym zakresie prowadzi Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), ale nie jest to jednostka odpowiadająca GUNB w zakresie kontroli rynku wyrobów budowalnych i wyroby takie (deklarowane np. jako podlegające dyrektywie ciśnieniowej) mają „łatwiej”. Ponadto – jeśli producent prawidłowo wprowadził na rynek wyrób deklarowany jako podlegający dyrektywie ciśnieniowej [1], to UOKiK, nawet w przypadku zastosowania działań kontrolnych, nie wskaże nieprawidłowości. Tak więc – ani GUNB, ani UOKiK nie mogą zakwestionować tego typu wyrobów.

Oddzielną kwestią jest to, jak na tego typu działania reaguje klient, gdy inni producenci deklarują dany wyrób jako wyrób budowlany, wystawiając na niego DWU lub KDWU i wykonując wymagane badania certyfikacyjne w niezależnych jednostkach badawczych, a tylko tej jeden producent nie. Oczywiście, odpowiedź nasuwa się sama, ale – paradoksalnie – w praktyce może nie być to w pełni uzasadnione.

Producent działający w ten sposób bierze bowiem na siebie większą odpowiedzialność za swoje produkty. Nie ma bowiem „ochrony” w postaci zewnętrznych badań i ściśle określonych procedur – jeśli chce być pewny jakości swojego produktu i podawanych parametrów technicznych, musi przeprowadzić własne badania jak najbardziej rzetelnie. Metodyki prowadzenia tych badań mogą się oczywiście różnić od tych, jakie byłyby zastosowane, gdyby wyrób zadeklarowany był jako wyrób budowlany i dodatkowo podlegał określonej ścieżce badań i certyfikacji w niezależnych jednostkach badawczych, z zastosowaniem np. określonych norm zharmonizowanych (europejskich) i krajowych (polskich). Jednak – jak opisałem w artykule [4] – zgodnie z polskim prawem normy mają status dobrowolnych do stosowania. Dodatkowym, dyskusyjnym aspektem z punktu widzenia klienta, jest to, czy dany producent – który nie wystawia „właściwych” dokumentów na swoje wyroby – faktycznie wykonuje samodzielne badania. Tutaj, niestety, trudno o „twarde” dowody i trzeba zdać się na renomę marki. Spotkać można, niestety, sytuacje, gdzie produkt taki – pobrany do badań – nie spełnia wymagań stawianych wyrobom budowlanym poddawanym standardowym w tym przypadku badaniom, a czasem nie posiada także parametrów deklarowanych przez producenta w katalogach technicznych.

Co zyskuje producent stosując tę ścieżkę? Oszczędzony czas i oszczędzone pieniądze. Co ryzykuje? Wątpliwości ze strony klienta i tym samym mniejszą sprzedaż.

Druga „furtka”. Kolejna alternatywna ścieżka obierana przez producentów dotyczy wyrobów, które zadeklarowane są jako wyroby budowlane, ale z określonymi warunkami. W tym przypadku bowiem nie zawsze wymagane są badania i certyfikacja w niezależnych jednostkach badawczych, a tym samym nie zawsze konieczne jest wydatkowanie w tym celu dużych kwot pieniężnych i oczekiwanie przez długi czas na gotowość dokumentacji pozwalającej na wdrożenie wyrobu na rynek – opisałem to w jednej z poprzednich części cyklu.

Jako przykład posłużyć mogą tutaj wyroby podlegające omówionemu ostatnio systemowi krajowemu. Zgodnie z zaprezentowaną tam tabelą [5], w jej pkt. 28, zatytułowanym „Rury, zbiorniki i wyroby pomocnicze niestykające się z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi”, zapisano, że m.in. dla armatury regulacyjnej i odcinającej obowiązuje system 3 lub system 4 (spośród pięciu systemów ustanowionych w krajowym systemie oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobów). System 3 – gdy zamierzone zastosowanie wyrobu to instalacje i sieci grzewcze; system 4 – do pozostałych zastosowań. Ponadto w pkt. 29 tabeli, zatytułowanym „Wyroby budowlane stykające się z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi”, zapisano, że m.in. dla armatury, armatury czerpalnej i elementów złącznych, gdy zamierzone zastosowanie wyrobu jest inne niż w instalacjach w miejscach podlegających wymaganiom dotyczącym reakcji na ogień, obowiązuje system 4. Jak opisano w poprzedniej części cyklu, krajowy system oceny 4 różni się od systemu 3 zasadniczo jedną, ale istotną rzeczą – w systemie 4 nie jest wymagane wykonywanie badań w niezależnej jednostce akredytowanej.

! Pojawia się więc tutaj „furtka” – producent może w KDWU zadeklarować, że dany wyrób nie jest przeznaczony do instalacji ogrzewczych, a np. do instalacji wodociągowych, c.w.u. itp. Co za tym idzie – może zadeklarować system 4 AVCP, niewymagający badań w niezależnej jednostce akredytowanej. To, czy wyrób ten będzie przez klienta użyty w instalacji ogrzewczej (np. element złączny) jest już w gestii klienta i producent nie podlega tutaj odpowiedzialności w rozumieniu przepisów budowlanych – jest „czysty”.

Takich przypadków i tego typu KDWU jest na rynku jeszcze dość dużo. Wynika to m.in. z opisanej wyżej kwestii kosztów i czasu oczekiwania, ale także z innej rzeczy – jeszcze kilka lat temu także armatura przeznaczona do instalacji ogrzewczych podlegała systemowi 4 AVCP i obecny stan rzeczy jest zaszłością historyczną, którą trudno jest zmienić w krótkim czasie. Zaszłość owa będzie występowała na rynku jeszcze dość długo, bo – oprócz obciążeń dla producentów związanych z jej zmianą – organy nadzoru rynku nie są w tej kwestii zbyt gorliwe, poniekąd rozumiejąc rozmiar tego problemu.

! W praktyce spotkać można też aktualne KDWU, w których deklarowane, zamierzone zastosowanie to instalacje ogrzewcze, a deklarowany system AVCP to system 4. Są to oczywiście zapisy sprzeczne z prawem, ale takich „kwiatków” jest na rynku więcej i tutaj mogę jedynie na nie uczulić.

Trzecia „furtka”. Inną ścieżką alternatywną może być ścieżka opisana na początku tego artykułu i dotycząca wyrobów wprowadzonych na rynek w innym państwie wspólnoty zgodnie z obowiązującym tam prawem, a następnie udostępnionych na rynek krajowy w oparciu o oryginalną dokumentację. Ułatwienie w tym przypadku polega na tym, że czasami przepisy i procedury obowiązujące w innych państwach są mniej restrykcyjne i prostsze, a zarazem tańsze niż w Polsce.

Ważne wskazówki dla użytkowników
Podsumowując rozważania przeprowadzone w niniejszym cyklu artykułów, sformułować można kilka najważniejszych wskazówek, przydatnych zwłaszcza osobom, które w ramach obowiązków zawodowych odpowiadają za odpowiedni dobór, stosowanie i montaż wyrobów z segmentu HVAC.

Gdzie szukać parametrów technicznych wyrobu budowlanego? Przede wszystkim należy ich szukać w deklaracjach producenta – deklaracjach właściwości użytkowych DWU lub krajowych deklaracjach właściwości użytkowych KDWU, ewentualnie w deklaracjach zgodności DZ. Producent jest zobligowany prawnie do dostarczenia tego typu dokumentu w przypadku wyrobu budowlanego.

Jeśli w danej deklaracji nie ma interesujących nas parametrów, a dany produkt wprowadzony jest do na rynek zgodnie z systemem oceny AVCP wymagającym badań w niezależnych jednostkach (np. system 1 czy system 3), to komplet wyników badań znajduje się w raportach z badań i w certyfikatach wystawionych na ich bazie. Producent może udostępnić te dokumenty, aczkolwiek nie jest do tego prawnie zobligowany. W przypadku występowania krajowej oceny technicznej KOT dla danego wyrobu, dokument ten można zdobyć zgłaszając taką prośbę do jednostki właściwej w tym zakresie (np. Instytut Techniki Budowlanej). Jest to odpłatne.

Ponadto, warto wiedzieć, że: 

  • w zależności od systemu (europejski, krajowy), dla określonych wyrobów specyfikacje techniczne odniesienia (np. normy) wymagają podawania niektórych parametrów i znakowania także na samych wyrobach, np. na korpusach zaworów;
  • metodyki wyznaczania parametrów są zawsze opisane w odpowiednich dokumentach odniesienia, powołanych w deklaracjach (np. normy przedmiotowe, europejskie oceny techniczne, KOT-y);
  • wyroby wprowadzane na rynek systemem europejskim podlegają tym samym wymaganiom zasadniczym we wszystkich państwach członkowskich EOG.

Parametry deklarowane a rzeczywiste. Parametry deklarowane w deklaracjach są często parametrami nominalnymi – np. ciśnienie nominalne pracy kurka kulowego zadeklarowane na poziomie PN25 nie oznacza, że takie było ciśnienie badania i że jest to wartość maksymalna, jaką kurek wytrzyma. W tym przypadku stosuje się wyższą wartość ciśnienia, na poziomie 1,5 · PN. Podobnie sytuacja wygląda choćby w przypadku szczelności i odporności na działanie ciśnienia dla grzejników. Stosowane tam mnożniki to odpowiednio: 1,3 i 1,69 w stosunku do wartości nominalnej ciśnienia deklarowanego przez producenta.

Badania wyrobów. W zależności od ścieżki wprowadzania wyrobów na rynek (system europejski, system krajowy) mogą one podlegać różnym wymogom związanym z badaniami i certyfikacją. Ważne przy tym jest to, że badania takie mogą być wykonywane w odpowiednich jednostkach notyfikowanych i akredytowanych nie tylko w państwie, w którym dany wyrób jest wprowadzany do obrotu, ale w każdym innym państwie członkowskim, które posiada takie jednostki. Badania te i certyfikaty są w mocy we wszystkich państwach EOG.

I na koniec jeszcze wyjaśnienie w kwestii nazewnictwa ważnych aktów prawnych: rozporządzenie budowlane (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych) [7] nazywane jest często w skrócie rozporządzeniem CPR (construction products regulation), a dyrektywa ciśnieniowa [1] nazywana jest często w skrócie dyrektywą PED (pressure equipment directive).

Poprzednie części cyklu są dostępne pod linkami:

część I "Jakie ten wyrób ma parametry? Wprowadzanie i udostępnianie na rynku wyrobów budowlanych z segmentu HVAC. Ogólny zarys stanu prawnego": https://www.polskiinstalator.com.pl/artykuly/prawo-i-finanse/3041-jakie-ten-wyr%C3%B3b-ma-parametry-%E2%80%93-wprowadzanie-i-udost%C4%99pnianie-na-rynku-wyrob%C3%B3w-budowlanych-z-segmentu-hvac-og%C3%B3lny-zarys-stanu-prawnego

część II "Jakie ten wyrób ma parametry? Wprowadzanie i udostępnianie na rynku wyrobów budowlanych z segmentu HVAC. System europejski": https://www.polskiinstalator.com.pl/artykuly/prawo-i-finanse/3057-jakie-ten-wyr%C3%B3b-ma-parametry-%E2%80%92-wprowadzanie-i-udost%C4%99pnianie-na-rynku-wyrob%C3%B3w-budowlanych-z-segmentu-hvac-system-europejski

część III "Jakie ten wyrób ma parametry? Wprowadzanie i udostępnianie na rynku wyrobów budowlanych z segmentu HVAC. System krajowy": https://www.polskiinstalator.com.pl/artykuly/prawo-i-finanse/3077-wprowadzanie-i-udost%C4%99pnianie-na-rynku-wyrob%C3%B3w-budowlanych-z-segmentu-hvac-system-krajowy

Literatura:

[1] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/68/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do udostępniania na rynku urządzeń ciśnieniowych
[2] Muniak D.: „Wprowadzanie i udostępnianie na rynku wyrobów budowlanych z segmentu HVAC. System krajowy”, „Polski Instalator” 4-5/2022 (302), str.: 32-36
[3] Muniak D.: „Wprowadzanie i udostępnianie na rynku wyrobów budowlanych z segmentu HVAC. Ogólny zarys stanu prawnego”, „Polski Instalator” 1-2/2022 (300), str.: 30-32
[4] Muniak D.: „Polskie Normy – (nie)obowiązkowość stosowania”, „Polski Instalator” 9/2021 (297), str.: 38-41
[5] Rozporządzenie ministra infrastruktury i budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r. w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym, (DzU 2016 poz. 1966, z późn. zm.)
[6] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/515 z dnia 19 marca 2019 r. w sprawie wzajemnego uznawania towarów zgodnie z prawem wprowadzonych do obrotu w innym państwie członkowskim oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 764/2008
[7] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/ EWG (z późn, zm.)
[8] Ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (DzU 2019 poz. 544, z późn. zm.)
[9] Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (DzU 2004 nr 92 poz. 881, z późn. zm.)


 

pi