W poprzedniej części naszego cyklu („PI” 3/2022 [1]) opisałem kwestie związane z wprowadzaniem do obrotu i udostępnianiem na rynku wyrobów budowlanych podlegających systemowi europejskiemu. W tym odcinku skupię się na systemie polskim, opisując – podobnie jak poprzednio – wybrane aspekty tej procedury i dokumenty, w których można szukać parametrów technicznych danego wyrobu, czyli tego, co interesuje nas szczególnie.

System krajowy – krok po kroku
Wprowadzenie na rynek wyrobu budowlanego systemem krajowym można skrótowo przedstawić w sposób zaprezentowany na rys. 1. Jest on podobny do tego, który dotyczy wyrobów wprowadzanych systemem europejskim, także pokazanym na rys. 1 w celu porównania. Kolejne kroki, szczegółowo opisane i wyjaśnione w dalszej części, to:

• określenie przez producenta typu wyrobu budowlanego – w tym przypadku oczywiście nie przyjdą nam z pomocą normy zharmonizowane i ich wykaz zamieszczony w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, pomocne mogą być natomiast krajowe regulacje prawne, które oferują listę wyrobów budowlanych podlegających systemowi krajowemu;
• przypisanie do wyrobu odpowiedniej normy krajowej, której on podlega i w oparciu o którą muszą lub mogą (różnica w stosunku do systemu europejskiego) być zbadane i zadeklarowane jego zasadnicze charakterystyki, czyli parametry, albo uzyskanie na ten wyrób tzw. krajowej oceny technicznej (w skrócie – KOT);
• ocena właściwości użytkowych – zgodnie z odpowiednim systemem krajowym oceny AVCP;
• wystawienie krajowej deklaracji właściwości użytkowych KDWU – zgodnie z obowiązującym w tym zakresie wzorem i zakresem;
• oznakowanie wyrobu znakiem budowlanym B (nie mylić z inaczej wyglądającym znakiem bezpieczeństwa i jakości B, występującym np. w certyfikatach wydawanych dla kurków do gazu, podlegających systemowi europejskiemu);
• wprowadzenie do obrotu – opisane w pierwszej części cyklu („PI” 1-2/2022 [2]).

Jakie wyroby podlegają krajowemu systemowi oceny właściwości użytkowych AVCP?
System krajowy wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych (z krajową deklaracją właściwości użytkowych KDWU i oznakowaniem znakiem budowlanym B), określony ustawą o wyrobach budowanych [9], stosuje się obowiązkowo do wyrobów budowlanych, które jednocześnie spełniają następujące warunki:

• są wprowadzane do obrotu na terytorium Polski,
• nie podlegają obowiązkowo wymaganiom rozporządzenia budowlanego [7], tzn. że nie są objęte normą zharmonizowaną w rozumieniu tego rozporządzenia ani wydaną dla nich europejską oceną techniczną (przy czym, jeżeli wyrób budowlany jest objęty normą zharmonizowaną, dla której nie zakończył się okres koegzystencji, o którym mowa w art. 17 ust. 5 rozporządzenia budowlanego, to producent stosuje obowiązkowo ww. system krajowy, jeżeli jeszcze nie stosuje znakowania CE według wymagań ww. rozporządzenia);
• zostały uwzględnione w zał. nr 1 do rozporządzenia w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym [5]; załącznik ten określa grupy wyrobów budowlanych objętych obowiązkiem sporządzenia KDWU (a tym samym umieszczenia na nich oznakowania znakiem budowlanym B) – wyciąg z załącznika w zakresie wybranych produktów z segmentu HVAC przedstawia tabela 1.

Tabela 1. Wybrane grupy wyrobów budowlanych objęte obowiązkiem sporządzania krajowej deklaracji właściwości użytkowych KDWU oraz wymagane dla tych grup krajowe systemy oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych [5]

Oznakowanie znakiem budowlanym B może być umieszczone wyłącznie na wyrobie budowlanym, dla którego producent sporządził KDWU. Jednocześnie, w upoważnieniu do wydania przepisów wykonawczych dotyczących deklarowania właściwości użytkowych (art. 8 ust. 8 ustawy o wyrobach budowlanych [9]), minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa został upoważniony do określenia grup wyrobów budowlanych objętych obowiązkiem sporządzania KDWU. Wskazane w ramach powyższego upoważnienia grupy wyrobów budowlanych określają jednocześnie zakres przedmiotowy regulacji zawartej w ww. art. 5 ust. 2 ustawy o wyrobach budowlanych [9].

! A zatem wyroby budowlane wskazane w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 8 ust. 8 ustawy o wyrobach budowlanych [9] są wprowadzane do obrotu lub udostępniane na rynku krajowym po ich oznakowaniu znakiem budowlanym B.

Krajowa ocena techniczna (KOT)
Krajowa ocena techniczna, nazywana w skrócie KOT, jest udokumentowaną, pozytywną oceną właściwości użytkowych tych zasadniczych charakterystyk wyrobu budowlanego, które zgodnie z zamierzonym zastosowaniem mają wpływ na spełnienie podstawowych wymagań, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o prawie budowlanym [10], przez obiekty budowlane, w których wyrób będzie zastosowany. KOT jest więc rodzajem krajowej specyfikacji technicznej i wydaje się ją na wniosek producenta w przypadku, gdy:

• brak jest Polskiej Normy wyrobu, która w pełni obejmuje dany wyrób budowlany, albo
• w odniesieniu do co najmniej jednej zasadniczej charakterystyki wyrobu budowlanego metoda oceny przewidziana w Polskiej Normie wyrobu jest niewłaściwa, albo
• Polska Norma wyrobu nie przewiduje metody oceny w odniesieniu do co najmniej jednej zasadniczej charakterystyki wyrobu budowlanego.

! Określenie, czy konkretna norma obejmuje dany wyrób, czy też nie i czy na wyrób musi być wystawiona KOT, leży w gestii producenta. Musi on przeanalizować treść danej normy (gdy już ją przyporządkuje z punktu widzenia typu wyrobu) m.in. pod kątem parametrów, jakie zamierza na dany wyrób zadeklarować.

Jeśli np. norma w pełni pokrywa zamierzone do zadeklarowania właściwości użytkowe, ale choćby w jednym punkcie producent zamierza zadeklarować wartość wyższą jakiegoś parametru, to konieczne jest postępowanie zgodnie z procedurą KOT. Przykładem może być tutaj norma [4] na kurki kulowe do instalacji wodnych. Norma ta, jak podaje jej zakres, właściwa jest dla kurków pracujących w instalacjach o ciśnieniu nominalnym do PN10 i temperaturze roboczej do 65°C. W instalacjach ogrzewczych w zasadzie nie spotyka się tak niskich wartości tych parametrów. Dlatego, jeśli zamierzone przez producenta zastosowanie ma objąć takie instalacje, to wartości tych parametrów są wyższe i konieczne jest procedowanie zgodnie ze ścieżką KOT. W tym przypadku organem właściwym do procedowania jest Instytut Techniki Budowlanej. Wydawanie KOT regulują przepisy art. 9 ustawy o wyrobach budowlanych [9] i rozporządzenie w sprawie krajowych ocen technicznych [6]. KOT mogą być wydawane przez:

• jednostki oceny technicznej wyznaczone przez ministra właściwego ds. budownictwa do wydawania europejskich ocen technicznych, zgodnie z zakresem ich właściwości;
• jednostki będące instytutami badawczymi, wyznaczone przez ministra właściwego ds. budownictwa.

W odniesieniu do wyrobów budowlanych, dla których istnieją wystarczające podstawy naukowe i wiedza praktyczna dla ustalenia jednolitego zakresu poziomu wymaganych właściwości użytkowych, jednostka oceny uwzględnia w postępowaniu ustalenia zawarte w warunkach oceny właściwości użytkowych wyrobu budowlanego. Warunki oceny opracowuje:

• jednostka oceny zgodnie z zakresem swoich właściwości lub
• jeżeli wyroby budowlane, dla których są opracowywane warunki oceny, objęte są zakresem właściwości więcej niż jednej jednostki oceny – warunki oceny są opracowywane wspólnie przez te jednostki.

Warunki oceny są udostępniane na stronie internetowej jednostek oceny, które je opracowały. Jednocześnie jednostki te są zobowiązane do prowadzenia wykazów wydanych i uchylonych KOT na swoich stronach internetowych. KOT są wydawane na 5 lat, przy czym okres ten może być przedłużany na kolejne okresy, nie dłuższe niż 5 lat.
Warto zauważyć, że w przeszłości krajowa ocena techniczna występowała pod nazwą aprobata techniczna i można jeszcze spotkać tego typu dokumenty, aczkolwiek są one już archiwalne z uwagi na okres obowiązywania (5 lat) i okres wejścia w życie nowych przepisów, w tym KOT (2017).

! Dokonanie przez producenta wymaganej oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych z zastosowaniem KOT uprawnia go do wystawienia krajowej deklaracji właściwości użytkowych KDWU i oznakowania wyrobu znakiem budowlanym B.

Ocena właściwości użytkowych wyrobu budowlanego AVCP – krajowy system oceny
Podobnie jak w systemie europejskim, tak i w systemie krajowym producent ma za zadanie ustalenie obowiązującego (krajowego) systemu oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych w zależności od zamierzonego zastosowania wyrobu (na podstawie zał. nr 1 do rozporządzenia [5]). Poszczególne zasadnicze charakterystyki wyrobów mogą bowiem wymagać zastosowania różnych krajowych systemów oceny – przedstawia to tabela 1 w zakresie wybranych grup produktowych.

W rozporządzeniu [5], § 4 ust. 2÷6, ustanowiono pięć krajowych systemów oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobu budowlanego: 1+, 1, 2+, 3 i 4, wskazując przy tym odpowiednie działania producenta oraz zakres oceny i weryfikacji, realizowanej na zlecenie producenta przez jednostkę certyfikującą wyroby lub laboratorium badawcze – akredytowane zgodnie z ustawą o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku [8] niebędące akredytowanymi jednostkami własnymi. I tak:

• w przypadku krajowego systemu 1+ lub 1 wymagane jest m.in. uzyskanie krajowego certyfikatu stałości właściwości użytkowych (np. kurki kulowe do gazu);
• w systemie 2+ akredytowana jednostka certyfikująca wyroby dokonuje certyfikacji zakładowej kontroli produkcji i wydaje krajowy certyfikat zgodności zakładowej kontroli produkcji (podczas gdy producent m.in. dokonuje tzw. badań i obliczeń typu);
• w systemie 3 ww. badania i obliczenia typu wykonuje, na zlecenie producenta, akredytowane laboratorium badawcze, które dokonuje oceny właściwości użytkowych wyrobu budowlanego na podstawie badań próbek pobranych przez producenta, obliczeń, tabelarycznych wartości lub opisowej dokumentacji tego wyrobu;
• w systemie 4 wszystkie zadania związane z oceną i weryfikacją stałości właściwości użytkowych wyrobu budowlanego (tj. określenie typu wyrobu budowlanego, ocenę właściwości użytkowych wyrobu na podstawie badań, obliczeń, tabelarycznych wartości lub opisowej dokumentacji tego wyrobu oraz prowadzenie zakładowej kontroli produkcji) wykonuje producent bez udziału akredytowanej jednostki certyfikującej i akredytowanego laboratorium badawczego.

W stosunku do konkretnych wyrobów budowlanych stosuje się system lub systemy oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych zgodnie z odpowiednimi specyfikacjami technicznymi, tj. zgodnie z załącznikiem nr 1 do rozporządzenia [5] lub zgodnie z KOT. W drugim przypadku to jednostka wystawiająca KOT wskazuje system oceny w dokumencie KOT, zgodnie z zapisami zawartymi w [6].

Krajowa deklaracja właściwości użytkowych KDWU
Podstawowym warunkiem umieszczenia na wyrobie oznakowania znakiem budowlanym B jest sporządzenie przez producenta tego wyrobu, na jego wyłączną odpowiedzialność, krajowej deklaracji właściwości użytkowych KDWU (art. 8 ust. 1 ustawy o wyrobach budowlanych [9]). KDWU to dokument, w którym producent deklaruje właściwości użytkowe wyrobu zgodnie z właściwą przedmiotową Polską Normą lub krajową oceną techniczną (KOT), odnosząc je do tych zasadniczych charakterystyk, które mają wpływ na spełnienie podstawowych wymagań przez obiekty budowlane, oraz zgodnie z zamierzonym zastosowaniem wyrobu.

! Producent może przekazywać informacje o właściwościach użytkowych wyrobu w odniesieniu do zasadniczych charakterystyk, np. w folderach reklamowych czy katalogach informacyjnych, wyłącznie wtedy, gdy zostały one określone w KDWU. Wśród tych właściwości należy szukać interesujących nas wielkości.

Obowiązek sporządzenia KDWU dotyczy wyrobów budowlanych objętych załącznikiem nr 1 do rozporządzenia [5]. Zawartość i wzór KDWU oraz zakres informacji towarzyszących wyrobowi oznakowanego znakiem budowlanym B określają przepisy tego rozporządzenia [5].

Zgodnie z § 9 rozporządzenia [5], producent udostępnia kopię KDWU na swojej stronie internetowej przez okres 10 lat od dnia wprowadzenia wyrobu budowlanego do obrotu, przy czym jest zobowiązany dopilnować, aby zawartość KDWU nie była zmieniana po jej udostępnieniu na stronie. Jeżeli kopia KDWU nie jest udostępniona na stronie internetowej producenta, przesyła się ją odbiorcy wyrobu drogą elektroniczną lub na żądanie odbiorcy dostarcza w postaci papierowej. Gdy dostawa tych samych wyrobów budowlanych jest przeznaczona dla jednego odbiorcy, może jej towarzyszyć jedna kopia KDWU. Wraz z KDWU dostarcza się lub udostępnia kartę charakterystyki lub informacje o substancjach zawartych w wyrobie budowlanym, zgodnie z odpowiednimi rozporządzeniami i dyrektywami unijnymi.

Rys. 2. Wzór KDWU [5]

Jak należy wypełnić krajową deklarację właściwości użytkowych?
Poszczególne punkty KDWU powinny być wypełnione w następujący sposób:

• pkt 1. Nazwa i nazwa handlowa wyrobu budowlanego – w tym punkcie należy wskazać nazwę lub nazwę handlową wyrobu;
• pkt 2. Oznaczenie typu wyrobu budowlanego ‒ producent określa typ wyrobu budowlanego, dla którego sporządza KDWU, oraz ustala sposób oznaczenia tak określonego typu wyrobu budowlanego; oznaczenie to należy powiązać z typem wyrobu, a więc z zestawem poziomów lub klas właściwości użytkowych oraz z zamierzonym zastosowaniem wyrobu, określonymi w KDWU, przy czym oznaczenie powinno być niepowtarzalne w odniesieniu do typów wyrobów budowlanych produkowanych przez danego producenta;
• pkt 3. Zamierzone zastosowanie lub zastosowania ‒ należy wskazać zamierzone zastosowanie lub zastosowania wyrobu budowlanego przewidziane przez producenta zgodnie z mającą zastosowanie krajową specyfikacją techniczną (polską normą lub krajową oceną techniczną);
• pkt 4. Nazwa i adres siedziby producenta oraz miejsce produkcji wyrobu ‒ należy wpisać nazwę i adres siedziby producenta i miejsce produkcji, np. Polska;
• pkt 5. Nazwa i adres siedziby upoważnionego przedstawiciela, o ile został ustanowiony ‒ należy wpisać nazwę i adres siedziby upoważnionego przedstawiciela producenta, o ile został ustanowiony;
• pkt 6. Krajowy system zastosowany do oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych ‒ należy wskazać mające zastosowanie krajowe systemy oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobu budowlanego, określone w §4 rozporządzenia [5];
• pkt 7a. Krajowa specyfikacja techniczna: Polska Norma wyrobu ‒ należy wypełnić w przypadku, gdy wyrób budowlany jest wprowadzany do obrotu w oparciu o Polską Normę; wówczas należy wpisać numer referencyjny normy (i, korzystnie, tytuł) oraz – jeżeli jednostka certyfikująca lub laboratorium / laboratoria brały udział w zastosowanym krajowym systemie oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobu budowlanego – nazwę jednostki certyfikującej, numer akredytacji i numer krajowego certyfikatu lub nazwę akredytowanego laboratorium / laboratoriów i numer akredytacji;
• pkt 7b. Krajowa specyfikacja techniczna: krajowa ocena techniczna ‒ należy wypełnić w przypadku, gdy wyrób budowlany jest wprowadzany w oparciu o krajową ocenę techniczną KOT; wówczas należy wpisać numer krajowej oceny technicznej oraz datę jej wydania, a także – jeżeli jednostka certyfikująca lub laboratorium / laboratoria brały udział w zastosowanym krajowym systemie oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobu budowlanego – nazwę jednostki certyfikującej, numer akredytacji i numer krajowego certyfikatu lub nazwę akredytowanego laboratorium / laboratoriów i numer akredytacji;
• punkt 8. Deklarowane właściwości użytkowe ‒ należy wpisać wykaz zasadniczych charakterystyk określonych w krajowej specyfikacji technicznej dla zamierzonego zastosowania lub zastosowań; producent deklaruje właściwości użytkowe wyrobu budowlanego, wyrażając je jako poziom, klasę lub w sposób opisowy ‒ na podstawie oceny i weryfikacji stałości tych właściwości użytkowych, przeprowadzonej zgodnie z krajowym systemem właściwym dla danego wyrobu i jego zamierzonego zastosowania.

Warto zwrócić uwagę, że występuje tu zasadnicza różnica w stosunku do deklaracji właściwości użytkowych DWU, właściwej dla wyrobów podlegających systemowi europejskiemu. W tamtym przypadku wykaz tych obowiązkowych, zasadniczych charakterystyk był wskazany w załącznikach (ZA, lub ZZ) norm zharmonizowanych lub w wykazach określonych w europejskich ocenach technicznych. W tym przypadku dokumenty odniesienia (polska norma, KOT) nie definiują tego i – zgodnie z prawem – właściwości użytkowe wyrobu należy odnieść do tych zasadniczych charakterystyk, które mają wpływ na spełnienie podstawowych wymagań przez obiekty budowlane, zgodnie z zamierzonym zastosowaniem tego wyrobu. Oznacza to, że przed wprowadzeniem wyrobu budowlanego do obrotu to producent ma obowiązek dokonać oceny, które cechy wyrobu budowlanego odnoszą się do podstawowych wymagań dotyczących wyrobów budowlanych i tym samym stanowią zasadnicze charakterystyki.

Jeśli jakieś punkty KDWU nie mają zastosowania, to można je usunąć. Wówczas zmienia się ich numeracja w stosunku do wzoru. Na rys. 3 i 4 pokazano przykładowe, wypełnione KDWU.

Rys. 3. Krajowa deklaracja właściwości użytkowych (kolejne strony) kurków kulowych marki Ferro [materiały własne autora]

Rys. 4. Krajowa deklaracja właściwości użytkowych (kolejne strony) zaworów termostatycznych firmy Armatura Kraków SA [materiały własne autora]

Wyłączenia z obowiązku sporządzenia KDWU. Jak wspomniałem, obowiązek sporządzenia KDWU dotyczy wyrobów budowlanych objętych załącznikiem nr 1 do rozporządzenia [5]. Warto jednak zwrócić uwagę na przypis 1) zamieszczony przy tytule tego załącznika, wskazujący, że obowiązek ten nie dotyczy wyrobów budowlanych objętych normami zharmonizowanymi lub zgodnych z wydanymi dla nich europejskimi ocenami technicznymi, które wprowadzane są do obrotu lub udostępniane na rynku krajowym zgodnie z rozporządzeniem budowlanym [7]), ani wyrobów budowlanych wprowadzonych do obrotu na tzw. zasadzie wzajemnego uznawania, o której piszę w dalszej części cyklu.
Ponadto, do dnia 30 czerwca 2018 r. nie były objęte obowiązkiem sporządzenia KDWU te wyroby budowlane, które zgodnie z przepisami obowiązującymi do dnia 31 grudnia 2016 r. nie były objęte obowiązkiem znakowania znakiem budowlanym B, jak zapisano w § 14 aktualnej wersji tego rozporządzenia. Przykładem są wyroby do wentylacji i klimatyzacji (punkt 36 w wykazie zamieszczonym w [7]). 

Znak budowlany B
Znak ten wskazuje, że oznaczony nim wyrób budowlany może być udostępniany na rynku krajowym i stosowany przy wykonywaniu robót budowlanych. Podobnie jak w przypadku znaku CE, znak budowlany B nie jest nadawany wyrobom budowlanym przez jakąkolwiek zewnętrzną instytucję, lecz przez producenta. Wymagania, jakie powinny być spełnione, aby na wyrobie budowlanym umieścić znak budowlany B, reguluje przede wszystkim art. 8 ust. 1 ustawy o wyrobach budowlanych [9] i przepisy rozporządzenia [5]. Podstawowym wymogiem, podobnie, jak w przypadku systemu europejskiego, jest sporządzenie deklaracji – w tym przypadku krajowej deklaracji właściwości użytkowych KDWU.

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1a. ustawy o wyrobach budowlanych [9], przez umieszczenie lub zlecenie umieszczenia znaku budowlanego B na wyrobie budowlanym producent ponosi odpowiedzialność za zgodność tego wyrobu z deklarowanymi właściwościami użytkowymi, wymaganiami określonymi w niniejszej ustawie oraz w przepisach odrębnych, mających zastosowanie do wyrobu.
Zgodnie z przepisem § 11 ust. 1 rozporządzenia [5], oznakowaniu wyrobu budowlanego znakiem budowlanym B towarzyszą następujące informacje:
‒ dwie ostatnie cyfry roku, w którym znak budowlany B został po raz pierwszy umieszczony na wyrobie budowlanym,
‒ nazwa i adres siedziby producenta lub znak identyfikacyjny pozwalający jednoznacznie określić nazwę i adres siedziby producenta,
‒ nazwa i oznaczenie typu wyrobu budowlanego,
‒ numer referencyjny Polskiej Normy lub numer i rok wydania krajowej oceny technicznej KOT, zgodnie z którą zostały zadeklarowane właściwości użytkowe,
‒ numer KDWU,
‒ poziom lub klasa zadeklarowanych właściwości użytkowych,
‒ nazwa jednostki certyfikującej, jeżeli taka jednostka uczestniczyła w ocenie i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobu,
‒ adres strony internetowej producenta, jeżeli KDWU jest na niej udostępniona.

Sposób umieszczenia tych informacji określa § 11 ust. 2 rozporządzenia [5] oraz odpowiednio przepisy § 10 ust. 2 i 3 rozporządzenia [5], tj. muszą być one umieszczone w sposób widoczny, czytelny i trwały, bezpośrednio na wyrobie budowlanym albo na etykiecie przymocowanej do wyrobu. Jeżeli nie jest to możliwe z uwagi na wielkość lub charakter wyrobu budowlanego, wymagane informacje umieszcza się na opakowaniu jednostkowym lub opakowaniu zbiorczym wyrobu budowlanego albo w dokumentach towarzyszących wyrobowi.
Podobnie, jak w przypadku znaku CE w systemie europejskim, tak i w tym przypadku znak B umieszcza się przez wprowadzeniem produktu do obrotu, a jego wygląd jest zdefiniowany prawnie w załączniku do [9] i pokazany na rys. 5. Co istotne, na danym produkcie (lub na jego etykiecie, opakowaniu, w instrukcji obsługi itp.) nie można umieszczać jednocześnie znaków CE i B.
Przykładowe etykiety pokazano na rys. 6 i na rys. 7.

Rys. 6. Etykieta produktowa kurka kulowego marki Ferro [materiały własne autora]

Rys. 7. Etykieta produktowa zaworu termostatycznego firmy Armatura Kraków SA [materiały własne autora]

Autor: dr hab. inż. Damian Piotr Muniak,
prof. PK, Katedra Energetyki,
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki,
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Literatura:

[1] Muniak D.: „Jakie ten wyrób ma parametry? Wprowadzanie i udostępnianie na rynku wyrobów budowlanych z segmentu HVAC. System europejski”, „Polski Instalator” 3/2022, str. 36-40
[2] Muniak D.: „Jakie ten wyrób ma parametry? Wprowadzanie i udostępnianie na rynku wyrobów budowlanych z segmentu HVAC. Ogólny zarys stanu prawnego”, „Polski Instalator” 1-2/2022, str. 30-32
[3] Muniak D.: „Polskie Normy – (nie)obowiązkowość stosowania”, „Polski Instalator” 9/2021, str. 38-41
[4] Polska Norma PN-EN 13828:2005: Armatura w budynkach -- Ręcznie otwierane i zamykane kurki kulowe ze stopów miedzi i stali nierdzewnej do instalacji wodociągowych w budynkach -- Badania i wymagania
[5] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r. w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym, (DzU 2016 poz. 1966, z późn. zm.)
[6] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r. w sprawie krajowych ocen technicznych (DzU 2016 poz. 1968, z późn. zm.)
[7] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG (z późn, zm.)
[8] Ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (DzU 2019 poz. 544, z późn. zm.)
[9] Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r o wyrobach budowlanych (DzU 2004 nr 92 poz. 881, z późn. zm.)
[10] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. 2020 poz. 1333, z późn. zm.)