BIM to termin, który coraz częściej pojawia się w rozmowach o przyszłości branży projektowo budowlanej na świecie, choć pierwszy raz usłyszano o nim dopiero w latach 2002/2003. Dla osób, które do tej pory wykonywały projekty za pomocą programów CAD 2D, będzie lub nawet już jest najbardziej radykalną i fascynującą rewolucją w tworzeniu rysunków projektowych. Podnosi on zdecydowanie wymagania wobec projektanta, ponieważ pozwala na etapie projektu stworzyć realistyczny model budynku, zawierający szereg jego elementów. Model umożliwia symulowanie wielu rozwiązań i daje możliwość przeprowadzania ich analizy.
W Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Dani czy Holandii już dziś wszystkie inwestycje publiczne na etapie projektowania i realizacji muszą być obsługiwane w technologii BIM. Do rozwoju tej technologii przyczynia się także Parlament Europejski, który przy pomocy dyrektywy 2014/24/ EU sugeruje wykorzystywanie tego typu narzędzi projektowych w inwestycjach infrastrukturalnych. W Polsce filozofia BIM nie jest jeszcze standardem w projektowaniu, aczkolwiek zaczyna z tego rozwiązania korzystać coraz więcej biur projektowych, także niektórzy inwestorzy (zwłaszcza zagraniczni) wymagają, aby projekty wykonywane były w technologii BIM. Obserwując trendy europejskie oraz coraz większe wymagania polskich i zagranicznych inwestorów, można dojść do wniosku, że lepiej już dziś rozpocząć wdrażanie technologii BIM i być przygotowanym na moment, kiedy technologia ta, podobnie jak w innych krajach, będzie obowiązkową formą projektowania. Dodatkowo umiejętność oraz posiadanie odpowiedniego oprogramowania będzie zdecydowanie wartością dodaną dla świadczonych usług przez biura projektowe.Filozofia BIM
BIM (Building Information Modeling), czyli modelowanie informacji o budynku, to zaawansowany proces twórczy, w którym generowane są duże ilości informacji o budynku, które wykorzystujemy począwszy od koncepcji poprzez projektowanie, wykonawstwo jak również eksploatację budynku. Technologia BIM umożliwia korzystanie z tych informacji wszystkim uczestnikom projektowania w każdym jego momencie. Według niektórych osób BIM to oprogramowanie do projektowania, inni uważają, że to wirtualny model budynku, a dla pewnej grupy jest to proces lub zorganizowana baza danych o budynku. Analizując poszczególne elementy oraz odnosząc się do definicji filozofii BIM, można powiedzieć, że BIM jest każdym z powyższych.
Budynek zaprojektowany w systemie wykorzystującym technologię BIM posiada wszelkie cechy rzeczywistego budynku, np. rury kanalizacyjne (nie mówimy tylko o liniach odwzorowanych w programie CAD, mówimy o konkretnym mate- 1. Filozofi a BIM riale, posiadającym konkretne cechy np. hydrauliczne, które zaprojektowane są na konkretnej kondygnacji w konkretnym budynku). Każdy z wirtualnych elementów jest cyfrowym prototypem fizycznych elementów budynku: ścian, słupów, okien, drzwi, schodów, instalacji wod-kan, grzewczych, wentylacyjnych itp.
Zalety stosowania BIM
Obecny system projektowania, który w większości biur odbywa się za pomocą oprogramowania CAD 2D jeszcze kilka lat temu był dużym krokiem na przód dla całej branży projektowej. Od wieków każdy projekt budowlany powstawał w podobny sposób: architekt, konstruktor i branżysta instalacyjny wymieniali się danymi w trakcie całego procesu projektowania. Nośnikiem był najpierw papirus, potem kalka, a następnie plik dwg. Architekt budował koncepcję budynku, potem przygotowywał rzuty 2D poszczególnych elewacji i przekazywał je konstruktorowi oraz projektantowi instalacji. W oparciu o te podkłady konstruktor opracowywał model analityczny do obliczeń wytrzymałościowych obiektu, a branżysta projektował trasy kanałów rur i przewodów elektrycznych, tworząc tym samym instalacje wewnętrzne.Przejście z typowej deski kreślarskiej oraz ołówka do komputera i wykorzystanie specjalnego oprogramowania zdecydowanie poprawiło jakość i szybkość wykonywania dokumentacji projektowej. Dla wielu projektantów, zwłaszcza dla osób, które były trochę „na bakier" z komputerem był to trudny moment, ale dość szybko wszyscy zrozumieli i przekonali się, ile zyskali dzięki tej zmianie. Bardzo podobnie może być z filozofią BIM i samym projektowaniem w tejże filozofii, bez względu czy będzie to grupa architektoniczno-konstrukcyjna czy zespół branżystów instalacji wewnętrznych. Odpowiednie przeszkolenie i przygotowanie do obsługi oprogramowania pracującego w środowisku BIM powinno być dla większości biur projektowych celem na najbliższy okres. W przypadku pracy w tym środowisku całe zadanie projektowe realizowane jest w 100% przed komputerem, a wprowadzane zmiany przez architekta czy branżystę są automatycznie aktualizowane i nanoszone na model, natomiast wszelkie działania na bieżąco monitorowane przez koordynatora projektu, co jest pewną rewolucją w branży projektowej.
Stosując technologię BIM podczas projektowania, możemy dużo szybciej i łatwiej dokonać prostej lub skomplikowanej modyfikacji projektu na etapie jego powstawania, przeanalizować koszt inwestycji, wygenerować bardzo szczegółowe zestawienie materiałów. Filozofia stwarza podstawę środowiska do dialogu „on-line" pomiędzy wszystkimi uczestnikami projektu: projektantem, wykonawcą i inwestorem, dzięki temu że wszyscy pracują na tym samym rzeczywistym modelu budynku, w każdym momencie każdy z nich ma wpływ na proces realizacji inwestycji. Na rysunku nr. 3 pokazano, że BIM to nie tylko cyfrowy model, który wykorzystywany jest w projektowaniu. Jego zalety wykorzystywane są także na budowach. Na tych budowach, gdzie projekt wykonany został w technologii BIM, prace kierowników budów, zamiast sterty papierowej dokumentacji, wspierają tablety z elektroniczną wersją projektu. Osoba odpowiedzialna w realny sposób może kontrolować poziom i sposób wykonania instalacji zgodnie z posiadaną dokumentacją.
(...)
Oprogramowanie i biblioteki BIM
Dla każdego projektanta instalacji funkcjonalność jest najważniejszą cechą danego oprogramowania tj. Przydatność obliczeń wykonywanych w programie do tworzenia w nim rysunku branżowego oraz baza norm, która wykorzystywana jest do obliczeń. Duże znaczenie ma także dostęp do szerokiej biblioteki dostępnych urządzeń. W Europie rozwój projektowania w filozofii BIM, o czym napisano na początku artykułu, zdecydowanie w ostatnim czasie nabiera tempa. W związku z tym także i producenci oprogramowania zaczynają tworzyć coraz to nowsze, intuicyjne i funkcjonalne oprogramowanie wspomagające proces projektowania instalacji sanitarnych w BIM. Nasz krajowy rynek oprogramowania oferuje dziś już kilka rozwiązań programów, za pomocą których branżysta sanitarny narysuje i wykona obliczenia instalacji sanitarnych w rzeczywistym modelu budynku. Bez względu na wybór przez projektanta oprogramowania, ważne jest to, że dane pomiędzy różnymi programami można przenosić dzięki wspomnianemu już formatowi IFC. Z dostępnego oprogramowania wymienić należy przede wszystkim ArCADia BIM firmy Intersoft wraz z pakietem dodatkowego oprogramowania do instalacji wodociągowych, kanalizacyjnych czy gazowych, AutoCAD MEP i Revit MEP firmy Autodesk oraz DDS-CAD firmy Data Design System. Każdy z tych programów, umożliwia trójwymiarowe rysowanie wewnętrznych instalacji, zarówno grzewczych, wodno-kanalizacyjnych, gazowych, jak i wentylacyjno-klimatyzacyjnych.
Charakterystykę, funkcjonalność oraz możliwości projektowania instalacji sanitarnych w BIM przybliżona zostanie na przykładzie oprogramowania ArCADia oraz modułów do tworzenia dokumentacji instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych. ArCADia BIM wyprodukowana została przez polską firmę Intersoft. Firma, która od dawna rozwija bazę oprogramowania wspomagającego projektowanie za pomocą środowiska CAD, a od kilku lat także oprogramowania w środowisku BIM. Dzięki pracy inżynierów firmy, wielu uwag zgłaszanych przez użytkowników oprogramowania i przede wszystkim zapotrzebowania na te produkty, przygotowana została szeroka baza programów, które pracują w technologii BIM. Oprogramowanie różnych producentów może różnić się pewnymi szczegółami np.: bazą norm, jakie wykorzystywane są w procesie projektowania (będąc i projektując w UE powinniśmy opierać się na normach europejskich), możliwością wykonywania obliczeń hydraulicznych, możliwością tworzenia własnych bibliotek, współpracą z oprogramowaniem zewnętrznym czy różnymi zasadami dotyczącymi subskrypcji. Dzisiejszy artykuł ma za zadanie głównie zasygnalizowanie możliwości wykonywania instalacji wod-kan w filozofii BIM oraz przedstawienie dostępnego oprogramowania, natomiast w przyszłości dla potrzeb czytelników PI możliwe będzie stworzenie artykułu, w którym zestawione zostaną wszystkie cechy poszczególnych programów, jakie dostępne są dla projektanta.
(...)
Podsumowanie
Zainteresowanie technologią BIM dynamicznie wzrasta i już niebawem BIM stanie się standardem w branży budowlanoprojektowej. Coraz częściej jest to wymóg stawiany przez inwestorów, którzy oczekując wzrostu opłacalności swych inwestycji, z większą ochotą podejmują współpracę z biurami, które już stosują tę technologię. Wykorzystanie tego narzędzia sprzyja zdobywaniu i realizacji kolejnych kontraktów. Wiele firm z powodzeniem sięga po BIM, by jak najpełniej zaprezentować swoim klientom wizualizacje projektów na długo przed ich wykonaniem. Ponadto wraz z pojawieniem się urządzeń mobilnych, jak smartfony i tablety, modele BIM stają się coraz bardziej dostępne dla klientów, właścicieli budynków i ich zarządców. Pozostaje nam wierzyć, że technologia BIM będzie się nadal rozwijać i tym samym ułatwi i uprzyjemni nam pracę. Jeśli firma stawia na jakość i rozwój, to na pewno warto wdrożyć BIM. Będzie się to na początku wiązało z pewnymi kosztami i wysiłkiem intelektualnym osób, które podejmą się tego zadania, ale po początkowym, ciężkim okresie można będzie zwiększyć prestiż firmy oraz uzyskać zyski dzięki lepszej ofercie. To będzie wiązało się z coraz większą ilością zleceń, w miarę jak technologia BIM będzie się stawała bardziej powszechna.
Jeśli chcesz przeczytać pełną treść artykułu zamów prenumeratę lub e-wydanie.