Jerzy Zamkiewicz
Zastosowanie regulatorów lub reduktorów ciśnienia pozwala osiągnąć wymierne korzyści eksploatacyjne, zaoszczędzić wodę oraz spełnić wymagania ochrony przed nadmiernym wzrostem ciśnienia na przyłączu wodociągowym. Zadaniem tych pierwszych jest utrzymanie na wyjściu stałej wartości ciśnienia przy zmiennym ciśnieniu na zasilaniu, natomiast drugie przenoszą te zmiany na stronę instalacji, redukując jedynie ciśnienie o stałą nastawioną sprężyną wartość.
Zainstalowanie regulatorów ciśnienia, opisanych w pierwszej części artykułu ( „Polski instalator” 4/2013), oraz reduktorów polecam również w wewnętrznych połączeniach wodociągowych, od pionów do punktów czerpalnych w mieszkaniu. Zapewnią one jednakowe ciśnienie wody na poszczególnych kondygnacjach budynku. Podobnie, jak w przypadku regulatorów, tak i przy montażu reduktora, trzeba pamiętać, aby ciśnienie na wyjściu z reduktora dostosować do wymaganych parametrów zainstalowanych w lokalu urządzeń. Na wysokość ciśnienia wymaganego dla instalacji wodociągowej składają się trzy podstawowe wielkości:
 |
1. Membranowy reduktor ciśnienia |
Dobór reduktorów
Reduktory ciśnienia powinno się stosować zawsze wtedy, gdy:
- ciśnienie spoczynkowe w instalacji wewnętrznej przekracza 5 bar,
- trzeba zmniejszyć nadciśnienie robocze w przewodach wodociągowych stosownie do wymagań dla zainstalowanych na nim urządzeń lub systemów wchodzących w skład instalacji,
- wartość ciśnienia spoczynkowego przed zaworem bezpieczeństwa może przekroczyć 80% jego ciśnienia otwarcia.
Dobierając to urządzenie, należy brać pod uwagę maksymalny przepływ w miejscu montażu – zasady doboru są zawarte w normie PN-EN 1567. Istotne jest, aby średnica reduktora nie była dobierana do przekroju rurociągu, bo może to prowadzić do przewymiarowania urządzenia. Mały przepływ wody spowoduje wtedy, że reduktor będzie pracować w zakresie zamknięcia, co z kolei może wywołać spore wahania ciśnienia. Jeżeli jednak przepływ maksymalny jest zbyt duży lub koszt zainstalowania pojedynczego reduktora jest za wysoki, możliwe jest zainstalowanie dwóch reduktorów połączonych równolegle.
Nastawy, zakres temperatury i oznaczenia
Wyszczególnia się dwie odmiany zaworów redukcyjnych:
- nastawne – nastawa zaworu dokonywana jest przy użyciu regulatora obrotowego; w takich zaworach kolejny wzrost ciśnienia wylotowego powinien być uzyskiwany przez obrót regulatora w kierunku ruchu wskazówek zegara, a jeśli konstrukcja urządzenia jest inna powinno to być wyraźnie wskazane;
- nienastawne – brak możliwości nastawy powinien być wyraźnie oznaczony.
- typ zaworu,
- wielkość nominalną (DN) [mm],
- rodzaje i gabaryty końcówek przyłączeniowych,
- nastawienie, czyli nastawny/nienastawny,
- ciśnienie nastawy na wylocie z urządzenia [MPa] w wypadku zaworów redukcyjnych nienastawnych,
- zakres temperatury wody,
- materiał, z którego wykonany jest korpus zaworu i rodzaj wykończenia powierzchni,
- grupę akustyczną (I, II, niesklasyfikowaną) – tab. 6 normy EN 1567.
- ograniczenie zbyt wysokiego ciśnienia zasilającego,
- utrzymanie na stałym poziomie ciśnienia w instalacji,
- ograniczenie zużycia wody przez odbiorców,
- redukcja szumów oraz hałasów pochodzących z instalacji,
- ograniczenie występowania zjawiska uderzenia hydraulicznego w instalacji,
- wydłużenie okresu bezawaryjnej pracy rurociągu (w szczególności z tworzywa sztucznego),
- ograniczenie występowania przecieków na połączeniach gwintowanych oraz na połączeniach elastycznych.
Urządzenia te mogą być przeznaczone do pracy w wodzie zimnej do 30°C lub gorącej o temperaturze do 80°C. Każdy producent musi w nich podać użytkownikowi (w materiałach technicznych i handlowych) następujące dane:
Odpowiedzialność za właściwą jakość i dobór materiałów użytych do budowy zaworów redukcyjnych ponosi producent. Deklaruje on, że kompletnie zmontowane urządzenie spełnia wymagania ww. normy. Użyte materiały i wykończenie powłoki nie powinny negatywnie oddziaływać na jakość przepływającej wody przeznaczonej do spożycia oraz jej zanieczyszczać, zarówno przy zakładanym, jak i przypadkowym kontakcie z wodą, której temperatura może dochodzić do 90°C.
Zawory redukcyjne ciśnienia, które w razie uszkodzenia nie mogą być wymienione bez wymiany lub rozbiórki rurociągu, na którym są zainstalowane, muszą mieć łatwo dostępny i wymienialny wewnętrzny mechanizm roboczy. Punkt pomiaru ciśnienia powinien mieć minimalną średnicę Rp ¼’’. Jeśli w korpusie urządzenia jest filtr siatkowy, powinien on mieć minimalną swobodną powierzchnię równą wielkości nominalnej DN zaworu.
(...)
| Zalety stosowania regulatorów i reduktorów: |
|
|
| O reduktorach w normie |
|
Norma PN-EN 1567 „Armatura w budynkach. Zawory redukcyjne i zespolone zawory redukcyjne ciśnienia wody. Wymagania i badania.” (opublikowana w maju 2004 r.) precyzyjnie określa wymiary, materiały i wymagania użytkowe, wraz z metodami badań, dotyczące zaworów redukcyjnych i zespolonych zaworów redukcyjnych ciśnienia wody (popularnie zwanych reduktorami ciśnienia) o wielkościach nominalnych od DN 8 do DN 100, ciśnieniu wlotowym nie przekraczającym 1,6 MPa (16 bar) i temperaturze nie przekraczającej 30°C w przypadku stosowania zaworów na wodę zimną oraz 80°C w przypadku stosowania zaworów na wodę gorącą. To lektura obowiązkowa wszystkich producentów i importerów tego typu urządzeń. Jeżeli producent zaworów redukcyjnych nie ustalił inaczej, to mogą być one montowane w dowolnym położeniu roboczym. Na wstępie norma podaje, iż zainstalowanie zaworu redukcyjnego, w tym zespolonego, nie wyklucza jednocześnie potrzeby stosowania hydraulicznych urządzeń zabezpieczających przed przekroczeniem ciśnienia. Norma PN-EN 1567 podaje też definicje zaworów.
* Powyższe strumienie nominalne odpowiadają prędkości 2 m/s; Δp = 1 |
O montażu reduktorów standartowym, montażu z filtrem samoczyszczącym i zasadzie działania reduktora można przeczytać w PI 05/2013