Jerzy Zamkiewicz

Regulatory i reduktory ciśnienia są jednymi z wielu urządzeń wchodzących w skład poprawnie zaprojektowanej i wykonanej wewnętrznej instalacji wodociągowej w budynku. Niniejszy tekst poświęcony został regulatorom ciśnienia ich zastosowaniu, doborze i właściwościach.

Regulacje prawne

Instalacja wewnętrzna zimnej wody ma swój początek tuż za zestawem wodomierza głównego. W przypadku wody pochodzącej z własnego ujęcia (studni) rozpoczyna się od urządzenia, za pomocą którego jest pobierana woda z tego ujęcia. Z przepisów jednoznacznie wynika, iż urządzenia redukujące ciśnienie powinien zainstalować dostawca wody, na przyłączu wodociągowym (przed zestawem wodomierzowym).

Regulator ciśnienia

Regulator lub reduktor ciśnienia pełnią tę samą funkcję w układzie wodociągowym – obniżają ciśnienie wody w instalacji względem ciśnienia zasilania. Zasadnicza różnica w budowie tych urządzeń polega na tym, że regulator przy zmiennym ciśnieniu zasilania, utrzymuje na wyjściu stałą wartość ciśnienia, reduktor zaś przenosi te zmiany na stronę instalacji jedynie redukując ciśnienie wody, o stałą nastawioną na sprężynie wartość. Jeżeli ciśnienie na przewodzie zasilającym budynek spadnie poniżej wartości zadanej, to regulator nie będzie w stanie zareagować na tę sytuację. W takiej sytuacji instalację należy wyposażyć w odpowiednie urządzenia techniczne (hydrofory), zapewniające wymaganą wielkość ciśnienia w instalacji wodociągowej w budynku. Regulator ciśnienia zabezpiecza instalację przed nadmiernym wzrostem ciśnienia wody nawet przy zmiennym ciśnieniu zasilania. Ma on swoje zastosowanie w instalacjach domowych, zabezpieczając je przed uszkodzeniami wynikającymi ze zmian ciśnienia oraz pozwala na racjonalne zmniejszenie zużycia wody. Stosowanie wyższego ciśnienia powoduje niepotrzebne zużycie nadmiernych ilości wody. Zmniejszenie zużycia medium wynika bezpośrednio ze zmniejszenia prędkości przepływu.

Wielkość zużycia przedstawia tabela 1. Regulator pozwala nawet przy dużych wahaniach ciśnienia wejściowego utrzymać ciśnienie po stronie wyjściowej na stałym poziomie. Zmniejszenie i stabilizacja ciśnienia pozwalają na obniżenie szumów przepływającej cieczy w całej instalacji. W okresie szczytu poboru wody przez mieszkańców, ciśnienie spada i wówczas jego redukcja jest zbędna, natomiast w czasie, kiedy pobór jest niewielki, ciśnienie wzrasta do poziomu, który może okazać się niebezpieczny dla wybranych urządzeń pracujących w instalacji. Uszkodzeniom mogą ulegać wszelkiego rodzaju połączenia elastyczne (wężyki) oraz złącza poszczególnych fragmentów instalacji (gwintowane, zaciskowe, klejone). W takiej sytuacji obniżanie ciśnienia do zalecanego poziomu jest konieczne, jeszcze lepiej, gdy będzie to jego regulacja. Zmniejszenie prędkości przepływu powoduje zmniejszenie wielkości hałasu. Regulator markowego producenta generuje dźwięk o natężeniu odpowiadającemu 20 dB, co jest porównywalne z poziomem szeptu.

Usytuowanie regulatora lub reduktora ciśnienia przed zestawem wodomierzowym, pozwala dostawcy wody na spełnienie wymagań określonych w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2004 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, dział IV; wyposażenie techniczne budynków, rozdział 1: instalacje wodociągowe zimnej i ciepłej wody, §114.1 (DzU Nr 75), który stwierdza, że ciśnienie wody w instalacji wodociągowej w budynku poza hydrantami przeciwpożarowymi powinno wynosić przed każdym punktem czerpalnym nie mniej niż 0,05 MPa (0,5 bara) i nie więcej niż 0,6 MPa (6 barów).Polska norma PN-92/B-01706: Instalacje wodociągowe, wymagania w projektowaniu p.2.4.1: ochrona przed wzrostem ciśnienia stwierdza, że:

·         jeżeli w obszarze centralnego zasilania w wodę warunki zasilania powodują systematyczne  występowanie w połączeniu wodociągowym ciśnienia wyższego od 1,5-krotnego ciśnienia wymaganego dla danej instalacji, to na połączeniu należy zainstalować urządzenie do redukcji ciśnienia do wartości 1,5-krotnego ciśnienia wymaganego dla danej instalacji,

·         jeżeli instalacja wodociągowa jest połączona z instalacją wodociągową przeciwpożarową, to ciśnienie wody po zredukowaniu powinno odpowiadać ciśnieniu wymaganemu dla instalacji przeciwpożarowej.

Rodzaje regulatorów ciśnienia

W całym bardzo bogatym asortymencie produkcji tego typu urządzeń można wyróżnić dwie podstawowe konstrukcje.

Regulatory przeznaczone do połączeń gwintowanych, w tym również znajdują się wyroby z końcówką do wlutowania (do instalacji miedzianych). Przedział oferowanych średnic od ½ do 2”. Urządzenia z końcówkami gwintowanymi produkowane są dla trzech różnych zakresów nastaw ciśnienia na wyjściu. Zakres nastaw mieści się w przedziale od 50 do 1200 kPa.

Regulatory do połączeń kołnierzowych. Obejmują średnice od 40 do 250 mm. Zakres nastaw ciśnienia na wyjściu od 20 do 600 kPa.

Zasady prawidłowego montażu regulatora ciśnienia

Przed i za regulatorem powinno się zainstalować zawory odcinające, aby umożliwić regulację i zabiegi konserwacyjne.

Regulator należy montować w pozycji pionowej (kołpak sprężyny skierowany do góry).Za urządzeniem (na wylocie z urządzenia) należy umieścić odcinek rury o tej samej średnicy nominalnej i długości równej min. 2 x Dnom.

Przy doborze długości należy kierować się zaleceniami producenta urządzenia.

Na korpus regulatora nie mogą działać żadne naprężenia wywołane połączeniem.

Podczas montażu instalacji należy zwrócić uwagę na minimalną odległość osi przewodu od ściany (tabela producenta) oraz zapewnić dojście dla instalatora w celu przeprowadzania konserwacji (od 1 do 3 lat).

Czytaj więcej w PI 4/2013