Drukuj
Nadrzędna kategoria: Artykuły tematyczne

Viessmann MSNie wszyscy wiedzą, że zgodnie z wymogami tzw. ekoprojektu i etykietowania energetycznego oraz rozporządzeń 811 i 812/2013, kolektory słoneczne są uwzględniane w etykietowaniu tylko w przypadku włączenia ich do zestawu hybrydowego. Osobno nie podlegają takiemu obowiązkowi, co w rozumieniu wielu inwestorów świadczy o braku ich zalet. Tymczasem technologia ta, wciąż rozwijana, ma dziś bezsprzeczne atuty, dlatego jej sytuacja formalna skłania do wspólnych, energicznych działań środowisk branżowych krajów UE.

Od 26 września 2016 r. prawie wszystkienowo instalowane urządzenia grzewcze i do przygotowania c.w.u. są dopuszczane do sprzedaży na terenie Unii Europejskiej tylko z załączonymi do nich etykietami energetycznymi. Etykiety te z założenia mają zawierać różne informacje, które umożliwią użytkownikom świadomy wybór urządzeń o wyższej efektywności energetycznej. Jednak kolektory słoneczne, jako samoistne urządzenia, zgodnie z aktualnymi regulacjami, nie podlegają temu obowiązkowi. Komisja Europejska przyjęła bowiem stanowisko, że skoro kolektory nie wymagają zewnętrznego zasilania w energię elektryczną, to nie będą objęte obowiązkiem klasyfikacji energetycznej jak inne urządzenia, które energię pobierają. Wyjątkiem są systemy termosyfonowe ze zintegrowanym zasilaniem energią elektryczną – odpowiednie rozporządzenie definiuje te urządzenia jako podgrzewcze do wody. Zgodnie z procedurami dotyczącymi kalkulacji solarnych podgrzewaczy do wody, najwyższa klasa energetyczna jest zdefiniowana w tym przypadku na poziomie A Zważywszy, że elektryczne podgrzewacze wody mają predefiniowaną sprawność na poziomie 40% i klasę energetyczną C lub D, dzięki podłączeniu ich do systemu kolektorów słonecznych, mają szansę na etykietę w klasie A. Natomiast samodzielne instalacje kolektorów słonecznych do przygotowania ciepłej wody użytkowej i ogrzewania, mogące według wytycznych DIN CERTICO uzyskać klasę energetyczną A+++, nie są w ogóle klasyfikowane
Oczywiście, kolektory słoneczne mogą występować w pakietach hybrydowych wymagających etykietowania, uzupełniając praktycznie każde urządzenie grzewcze, czyli pompę ciepła, kocioł gazowy, olejowy, elektryczny czy biomasowy, a także urządzenia kogeneracyjne, pozwalając w każdym przypadku na czasami bardzo duże podwyższenie klasy efektywności energetycznej tych urządzeń.

Potrzebna zmiana przepisów

Po ponad roku od wejścia w życie regulacji dotyczących etykietowania urządzeń grzewczych można zauważyć pierwsze negatywne efekty braku wymogu etykietowania dla kolektorów słonecznych. Użytkownicy końcowi interpretują ten fakt jako brak podstaw do uznania instalacji kolektorów za efektywne energetycznie, tym bardziej że w punktach sprzedaży widzą etykiety energetyczne także na produktach, co do których trudno podejrzewać taką konieczność. Postrzeganie kolektorów słonecznych jedynie jako elementu instalacji, który w wydatny sposób podwyższa jej klasę efektywności energetycznej, wydaje się zatem w obecnej sytuacji niewystarczające i ogranicza rozwój tego sektora urządzeń grzewczych.
Zdaniem Stowarzyszenia Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych (SPIUG), Komisja Europejska powinna wprowadzić obowiązek etykietowania kolektorów słonecznych, uwzględniając następujące czynniki:

Brak etykiety jak szkodliwa etykietka
Zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu dotyczącym etykietowania, instalacja kolektorów słonecznych składa się z nich samych, a także z zasobnika ciepłej wody i pompy sterującej obiegiem w instalacji. Komponenty takiego systemu, w tym kolektory, nie są etykietowane osobno, ponieważ Komisja Europejska uznała je za urządzenia, które same nie zużywają energii elektrycznej pobieranej z zewnątrz (no, może z wyjątkiem pompy obiegowej). Niestety, spora część użytkowników końcowych decyzję KE odbiera opacznie, wbrew intencjom autorów rozporządzenia. Brak etykiety na kolektorach jest wykorzystywany jako argument, że urządzenia te nie są efektywne energetycznie, co jest oczywistym absurdem, ale – jak pokazuje praktyka – ma egatywny wpływ na rozwój rynku kolektorów słonecznych. Dlatego też SPIUG oraz środowiska zaangażowane w upowszechnienie energetyki słonecznej podjęły działania na rzecz objęcia kolektorów wymogiem etykietowania, wskazując przy tym konkretne oczekiwania branży w tym zakresie. Jednocześnie prowadzone są działania promujące tę technologię jako bardzo skuteczny i relatywnie tani sposób na znaczące podwyższenie klasy efektywności energetycznej zestawów urządzeń grzewczych, w skład których wchodzą kolektory.

Keymark, których przeliczenie jest z założenia proste i w razie potrzeby może być poszerzone o dodatkowe badania w ramach certyfikacji Solar Keymark. Należy też zwrócić uwagę, że dane do etykiet mają pochodzić z załączników do certyfikatów Solar Keymark, które często zawierają błędne dane, co powinno być wyeliminowane przez odpowiednie wytyczne i procedury. Jeżeli się tego nie uwzględni, w efekcie może dochodzić do przekłamań w określaniu klasy wydajności grzewczej, nawet przez same jednostki certyfikujące, do czego nie wolno dopuścić;

Energ kolektory
1. Przykład etykiety energetycznej dla zestawu hybrydowego, w skład którego wchodzą m.in. gazowy kocioł kondensacyjny i kolektory słoneczne. Etykieta pakietu składającego się z urządzeń różnych producentów jest dostarczana przez sprzedawcę lub instalatora. Informacje na etykiecie: 1) producent, 2) numer modelu, 3) funkcja (c.o. lub c.w.u.), 4) klasa efektywności energetycznej (dla całego układu), 5) sprawność kotła pierwotnego, 6) system kolektorów słonecznych, 7) zasobnik ciepła, 8) regulator temperatury, 9) dodatkowe urządzenie grzewcze

Latem 2016 r. SPIUG skierował do Komisji Europejskiej odpowiednie pismo w tej sprawie, które zostało poparte także przez dwie duże europejskie organizacje branżowe. Pozytywna odpowiedź Komisji Europejskiej na inicjatywę SPIUG daje nadzieję, że po następnej weryfikacji etykietowania, która jest planowana w 2017 r., obecna sytuacja ulegnie zmianie.

Nowe przepisy – wykorzystać możliwości

Warto zauważyć również pozytywne aspekty przepisów o etykietowaniu energetycznym w odniesieniu do kolektorów słonecznych – dostarczają one bowiem nowych możliwości w zakresie informowania klientów o korzyściach wynikających z instalacji kolektorów. Etykietowanie pakietów z kolektorami słonecznymi oraz w przyszłości – mam nadzieję – samych kolektorów słonecznych i elementów instalacji solarnych, pozwala na pokazanie użytkownikom końcowym, co konkretnie daje zastosowanie tej technologii w zakresie podwyższenia efektywności energetycznej całej instalacji grzewczej oraz podwyższenia klasy energetycznej urządzeń. Aby w pełni wykorzystać atuty nowych uregulowań, środowiska branżowe zaczęły się obecnie koncentrować na wspieraniu szerszego stosowania rozwiązań grzewczych zasilanych energią słoneczną. Pierwszy krok został zrobiony w zakresie rozwiązań pakietowych, bo tu pojawia się konkretny potencjał. Oczywiście z działaniami w tym kierunku związane są pewne ograniczenia i wyzwania. Jeżeli w pakietach są np. Urządzenia grzewcze wysokiej klasy, to różnica wartości dodanej dzięki zastosowaniu kolektorów słonecznych jest ograniczona do zakresu od klasy energetycznej A do A+ +. Jednocześnie urządzenia grzewcze, które są w niższych klasach efektywności energetycznej niż A+, np. kotły kondensacyjne, gazowe, olejowe czy podgrzewacze elektryczne, gdy zestawi się je z urządzeniami wykorzystującymi energię odnawialną, wypadają w etykietowaniu szczególnie dobrze, uzyskując klasę A+ albo lepiej. Niestety, użytkownicy końcowi nie zawsze mają świadomość, jaka jest realna wartość dodana i w związku z tym może ona nie być przez nich doceniana

Dlatego też ważne jest, aby wyraźnie wskazywać użytkownikom punkt wyjścia w zakresie efektywności energetycznej zastosowanego rozwiązania. Znakowanie to także zagrożenia wynikające z tego, że instalacja grzewcza może się składać z elementów pochodzących od różnych producentów, co może powodować problemy z prawidłową oceną końcową takiego zestawu w wypadku niepełnych danych wyjściowych lub ich błędnego doboru.
Obecnie SPIUG współpracuje z ESTIF (European Solar Thermal Industry Federation – Europejska Federacja Przemysłu Kolektorów Słonecznych) na rzecz wykorzystania etykietowania energetycznego dla wsparcia rozwoju rynku kolektorów słonecznych oraz ich dołączenia do grupy urządzeń podlegających etykietowaniu (jako samodzielnych urządzeń grzewczych), podobnie jak to ma miejsce np. w wypadku pomp ciepła. Działania te leżą w interesie zarówno polskich, jak i zagranicznych producentów kolektorów, jak także firm instalacyjnych.

Tabela 1. Grupy produktów podlegające etykietowaniu
Tabela1 korektory

Projekt LabelPack A+

W ramach wspomnianej współpracy, pod auspicjami programu Horyzont 2020, powstał projekt LabelPack A+, mający na celu wspieranie wdrażania etykiet efektywności energetycznej urządzeń grzewczych oraz zwiększenie ich wpływu na stosowanie kolektorów słonecznych, w tym rozwiązań pakietowych z kolektorami w różnych krajach UE. Dąży się do wypracowania kluczowych elementów dla: „wspólnego zrozumienia koncepcji oznakowania etykietami energetycznymi” oraz ustalenia wspólnej bazy działań na rzecz kolektorów słonecznych. W ramach projektu są podejmowane takie działania, jak:

Etykiety kolektory
2. Przykład tworzenia etykiety energetycznej dla pakietu z kolektorami słonecznym

Projekt został zainicjowany w lutym 2015 r. w sześciu krajach Unii: Austrii, Niemczech, Francji, Włoszech, Portugalii i Wielkiej Brytanii. Wspólna platforma współpracy na rzecz etykietowania kolektorów słonecznych ma ułatwić przekonanie użytkowników końcowych, że tworzenie instalacji hybrydowych z kolektorami słonecznymi znacznie podnosi efektywność energetyczną innych urządzeń grzewczych wchodzących w skład tych instalacji. Związane z tym działania marketingowe i handlowe staną się łatwiejsze, gdy będzie możliwość porównania wszystkich technologii grzewczych w całej Europie, w układach bez kolektorów lub z nimi. Jednocześnie wyniki prac mają posłużyć KE do poprawy systemu etykietowania podczas jego aktualizacji oraz planowanego zaostrzenia kryteriów etykietowania od 2018 r. Projekt na obecnym etapie jest skierowany do członków konsorcjum – uczestników projektu, i ma pomóc im we wdrażaniu działań pilotażowych na szczeblu krajowym, zapewniając przy tym wspólny front pracy i komunikacji z uczestnikami rynku. Istotną kwestią jest np. uporządkowanie różnych aspektów technicznych związanych z etykietowaniem zestawów instalacyjnych z kolektorami słonecznymi. Przykładowo, jednym z najbardziej palących problemów jest definicja wielkości zapotrzebowania na wodę przez konsumenta, ponieważ parametr ten wpływa na wybór zakresu parametrów wyjściowych instalowanego urządzenia. Jeśli chodzi o dokumentację, to nowe przepisy nie powinny ograniczać się do obliczania i prezentacji etykiety energetycznej dotyczącej danego urządzenia grzewczego. Do tego powinien być dostępny na żądanie szeroki zbiór zunifikowanych dokumentów, takich jak: karta produktu, dokumentacja techniczna, szczegółowe informacje itp. Tego typu dane są konieczne dla wystawienia właściwej etykiety energetycznej, którą w wypadku zestawu składającego się z elementów pochodzących od różnych producentów musi przygotowywać dystrybutor czy instalator przekazujący instalację klientowi końcowemu. W przypadku zestawów do instalacji solarnych tworzonych przez samych producentów, obowiązek tworzenia etykiet spoczywa na nich samych.

Tworzenie etykiet dla pakietów z kolektorami

arkusz.kalkulacyjny kolektory
3. Arkusz kalkulacyjny do tworzenia etykiet efektywności energetycznej dla pakietów zawierających kolektory słoneczne

Taki pakiet jest oferowany użytkownikom końcowym jako kombinacja jednego lub więcej urządzeń grzewczych (do c.w.u. i c.o. lub dwufunkcyjnych), regulatorów temperatury, zasobników ciepła i jednego lub więcej kolektorów słonecznych z koniecznym do ich funkcjonowania wyposażeniem. Do przeprowadzenia kalkulacji efektywności energetycznej całego układu potrzebny jest szereg danych dotyczących poszczególnych jego elementów, a także powierzchnia i sprawność samych kolektorów. Jednym z ważniejszych narzędzi, które udostępniono w ramach projektu Label Pack + uczestnikom rynku, którzy byliby zobowiązani do wystawienia takiej etykiety, jest bezpłatny arkusz kalkulacyjny oparty na metodologii SOLCAL. Metodologia ta wymaga podania szeregu elementów charakteryzujących kolektory słoneczne, zasobnik ciepła, grupy pompowe i automatykę, które są konieczne do uzyskania miarodajnego wyniku. Po wprowadzeniu do arkusza danych, program wykonuje obliczenia, a następnie docelowo możliwe jest wydrukowanie etykiety energetycznej dla pakietu z kolektorami. Arkusz kalkulacyjny można bezpłatnie zaimportować ze strony: http://www.vaconsult.net/Downloads/SOLCAL%202015%2007%2028%20V3_7.xlsm
Można go również łatwo zaadoptować jako narzędzie internetowe do wykonania obliczeń.

 

Autor: Janusz Starościk