Drukuj
Nadrzędna kategoria: Artykuły tematyczne

ozeZ myślą o wsparciu prosumentów i instalatorów Instytut Energetyki Odnawialnej opracował system doradczy „Obywatel z Energią”, który pozwala w prosty sposób dobrać optymalne rozwiązania do mikroinstalacji OZE dla konkretnego inwestora: właściciela domu, rolnika, przedsiębiorcy czy spółdzielni oraz przygotować odpowiedni wniosek o dofinansowanie inwestycji.

raport
1. Przykład prostego, standardowego raportu prezentującego wstępny dobór mikroinstalacji prosumenckich w programie www.obywatelzenergia.pl

W Polsce coraz więcej obywateli stale poszukuje sposobów na zwiększenie niezależności i pewności dostaw energii, a możliwości w tym zakresie upatrują w małoskalowych technologiach energetycznych. Ostatnie wydarzenia w Sejmie związane z ustawą o OZE sprawiły, że energetyka obywatelska będzie mogła w końcu swobodnie się rozwijać dzięki taryfom gwarantowanym. Ponadto, niebawem inwestorzy indywidualni będą mogli korzystać z programu priorytetowego NFOŚiGW „Prosument”. Jednocześnie mieszkańcy obszarów wiejskich mogą liczyć na wsparcie w ramach niewykorzystanych środków z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013. Przy sporym wyborze dostępnych technologii OZE oraz kilku różnych systemach wsparcia rodzą się jednak wątpliwości: które z technologii OZE są w konkretnych warunkach najbardziej odpowiednie i z którego systemu wsparcia najlepiej skorzystać. Odpowiedź, jak się okazuje, nie zawsze jest oczywista.

Atuty nowego systemu doradczego

Do technologii OZE, które są rozpatrywane przez system doradczy „Obywatel z Energią”, należą:

System został zaprojektowany tak, aby nie faworyzować żadnej technologii i obiektywnie wskazywać tylko te, które faktycznie mają sens ekonomiczny w danej lokalizacji i dla danego budynku. W rezultacie możliwa jest m.in. weryfikacja wstępnie opracowanych projektów i porównywanie różnych rozwiązań. Zarazem system jest narzędziem wspomagającym nie tylko pojedynczych mieszkańców, ale też spółdzielnie czy gminy w procesie składania wniosków na dofinansowanie projektów mikronstalacji OZE dla mieszkańców w ramach programu priorytetowego NFOŚiGW – „Prosument” oraz programu PROW 2007-2013 na usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej (ogłoszono dodatkowy konkurs dla gmin wiejskich w 2015 r.).

Ocena zapotrzebowania na energię

liczbafaz charakterystyka lok
2-3. Fragmenty formularza do oceny zapotrzebowania na energię w systemie „Obywatel z Energią”

Z badań prowadzonych przez Instytut Energetyki Odnawialnej wynika, że obecnie najwyższą rentowność mogą uzyskiwać instalacje OZE, z których cała lub większość energii elektrycznej konsumowana jest w miejscu jej wytworzenia, bez konieczności sprzedaży nadwyżek lub długotrwałego magazynowania. W tym przypadku jednym z głównych kryteriów doboru jest moc mikroinstalacji. Algorytmy obliczeniowe ustalają ten parametr na takim poziomie, aby uniknąć przeskalowania mikroinstalacji OZE i zapobiec nadmiarowemu produkowaniu energii, którą później trudno byłoby zagospodarować. Aby móc ustalić moc danej mikroinstalacji OZE, należy przeanalizować zapotrzebowanie energetyczne budynku na energię elektryczną i ciepło oraz poznać jego sezonową, a w niektórych przypadkach również dobowo-godzinową strukturę. Do uproszczonego doboru mikroinstalacji OZE system uwzględnia rachunki za zużytą w danym okresie energię elektryczną. Ponadto aplikacja bierze pod uwagę moc umowną obiektu oraz wartość zabezpieczenia przedlicznikowego, liczbę faz i grupę taryfową. Są to parametry, które w większości przypadków są łatwe do wprowadzenia przez użytkownika. W przypadku oceny zużycia bądź zapotrzebowania na ciepło, system uwzględnia kubaturę ogrzewanego budynku oraz jego klasę energetyczną, a także liczbę domowników i fakt przyłączenia do sieci gazowej lub ciepłowniczej wraz z oceną zużycia poszczególnych mediów.

Ocena lokalizacji

Kolejnym aspektem branym pod uwagę przy doborze mikroinstalacji OZE jest ocena lokalizacji przyszłej inwestycji OZE, a tym samym ocena technicznych możliwości montażu poszczególnych mikroinstalacji OZE, jak również dostępnych zasobów energetycznych w danej lokalizacji. Każda z technologii OZE ma swoje określone wymagania technicznie, po spełnieniu których może zapewnić maksymalną wydajność, a tym samym wyższy efekt ekonomiczny. W tabeli 1 zestawiono ocenę wymagań lokalizacyjnych odnoszących się do poszczególnych technologii OZE.

Technologia OZE

Wymagania lokalizacyjne

systemy fotowoltaiczne ocena dostępnych powierzchni dachów płaskich i tych skierowanych na południe
małe elektrownie wiatrowe ocena szorstkości terenu na podstawie usytuowania obiektu w terenie z uwzględnieniem otaczających przeszkód terenowych
mikrobiogazownie ocena pogłowia zwierząt gospodarskich oraz powierzchni gruntów rolnych zdolnych do zagospodarowania masy pofermentacyjnej
systemy kolektorów słonecznych podobnie jak w przypadku systemów fotowoltaicznych
kotły na biomasę na wstępnym etapie doboru – brak kryteriów lokalizacyjnych
układy kogeneracyjne na biopłyny
pompy ciepła

Pojedyncza technologia OZE a instalacja hybrydowa

Na rysunkach 4 i 5 przedstawiono profile rocznego zużycia energii elektrycznej przez gospodarstwo domowe zlokalizowane na terenach wiejskich. Na profil nałożono symulację produkcji energii elektrycznej przez system fotowoltaiczny o mocy 5 kW oraz instalacji hybrydowej składającej się z systemu fotowoltaicznego i małej elektrowni wiatrowej, również o łącznej mocy 5 kW. Symulacja opiera się na prawdziwych danych meteorologicznych oraz danych z monitoringu zużycia energii – prowadzonych równolegle w ramach programu badawczego OZERISE w latach 2013 i 2014. W ciągu roku pomiarów gospodarstwo rolne zużyło 7,6 MWh, podczas gdy elektrownia wyprodukowałaby w tym czasie około 3,0 MWh energii, tj. 40% rocznego zapotrzebowania przez gospodarstwo. Założono, że energia z mikroinstalacji nie będzie magazynowana. Z symulacji wynika jednak, że tylko 52% tej energii mogłoby być skonsumowane na bieżąco przez gospodarstwo, podczas gdy reszta (48%) musiałaby być sprzedana do sieci lub zmagazynowana, np. w cieple lub akumulatorach.
Sytuacja wygląda nieco inaczej w przypadku instalacji hybrydowej (system fotowoltaiczny 2,5 kWp plus mikrowiatrak 2,5 kW), gdyż z tej samej mocy łącznej instalacja mogłaby wyprodukować już 4,7 MWh energii, tj. 61% rocznego zapotrzebowania przez gospodarstwo. Ważniejsze jest jednak to, że przy większej ilości wyprodukowanej energii instalacja hybrydowa miała też bardziej dopasowany profil produkcji energii do profilu jej zużycia przez gospodarstwo, gdyż stopień autokonsumpcji energii wyniósł aż 68%, czyli 32% musiałoby być zmagazynowane lub odsprzedane operatorowi.
Na co dzień instalatorzy nie mają możliwości dokonania tak szczegółowych analiz. Jednak ten prosty przykład obrazuje, że warto mieć na uwadze różnorodność technologiczną mikroinstalacji OZE i dobierać je optymalnie do zapotrzebowania energetycznego. Wtedy gwarantują z reguły wyższą opłacalność inwestycji.

wykres1 wykres2
4. Zużycie energii w 6-osobowym gospodarstwie domowym oraz produkcja energii przez instalację fotowoltaiczną o mocy 5 kW (źródło: IEO, na podstawie wyników badań z projektu OZERISE) 5. Zużycie energii w 6-osobowym gospodarstwie domowym oraz produkcja energii przez instalację hybrydową PV + MEWi 5 kW (50/50)

 

Integratorzy mikroinstalacji OZE

Istotnym warunkiem stworzenia efektywnej mikroinstalacji OZE jest, oprócz właściwego doboru jej elementów, także

mapa
6. Mapa integratorów mikroinstalacji OZE na stronie „Obywatel z Energią”

fachowy montaż. Aby umożliwić instalatorom pozyskanie najnowszej wiedzy w tym zakresie, w tym dotyczącej integracji instalacji, Instytut Energetyki Odnawialnej organizuje cykliczne szkolenia pod nazwą Integrator Mikroinstalacji OZE. Ich celem jest przekazanie praktycznej wiedzy w zakresie właściwego doboru, możliwości zastosowania i praktycznych realizacji hybrydowych mikroinstalacji OZE. Najbliższe szkolenie planowane jest w czerwcu br. (więcej na www.obywatelzenergia.pl/szkolenie).
Integracja instalacji prosumenckich pozwala m.in. na lepsze bilansowanie energii oraz zwiększenie stopnia zużycia energii z OZE na własne potrzeby. Montaż mikroinstalacji hybrydowych uzasadniony jest w obiektach, gdzie występuje duże oraz zmienne zapotrzebowanie na energię, ale także w miejscach, gdzie słabo rozwinięta jest infrastruktura elektroenergetyczna.
W przypadku budowy mikrosieci elektroenergetycznych korzyści będą występować nie tylko u właścicieli mikroinstalacji, ale także w całym systemie elektroenergetycznym. Zwiększy się dzięki temu niezawodność i jakość dostarczania energii elektrycznej odbiorcom zasilanym z sieci niskiego i średniego napięcia oraz znacznie ograniczone zostaną straty energii w sieciach. Za stosowaniem integracji przemawiają również kryteria programu Prosument, wskazujące na potrzebę łączenia co najmniej dwóch rodzajów źródeł energii odnawialnej do wytwarzania energii elektrycznej i ciepła (np. systemy fotowoltaiczne i pompy ciepła).
Tematyka integracji odnawialnych źródeł energii w systemach hybrydowych będzie poruszana na organizowanych przez IEO webinariach online. Więcej informacji na www.obywatelzenergia.pl/webinar

Autor: Piotr Dziamski