Czy innowacyjne rozwiązania techniczne mogą przyczynić się do poprawy efektywności energetycznej wytwarzania ciepła i redukcji emisji zanieczyszczeń w sektorze komunalnym?

Zdrowie człowieka i stan środowiska i są ściśle powiązane z jakością jego trzech podsta-wowych elementów – gleby, wody i powietrza. Jakość powietrza ma jednak decydujące znaczenie w procesie zanieczyszczania środowiska. Wprowadzane do atmosfery pierwotne zanieczyszczenia oraz generowane wtórne ksenobiotyki oddziałują na pozostałe elementy środowiska – glebę i wodę. Każda działalność gospo-darcza człowieka ma wpływ na jakość środowiska i tym samym jakość powietrza. Pomimo wielu przedsięwzięć prowadzonych na rzecz popra-wy jakości powietrza w Polsce jego stan nie speł-nia standardów określonych w Dyrektywie CAFE [Dyrektywy 2008/50/WE], szczegółowo określają-cej dopuszczalne wartości stężeń pyłu, zwłaszcza jego subfrakcji PM10 i PM2.5 i substancji z nimi związanych, w tym benzo(a)pirenu o stwierdzonym działaniu mutagennym i kancerogennym. Przeprowadzana, w ramach międzynarodowych zobowiązań EMEP, coroczna inwentaryzacja emi-sji zanieczyszczeń do atmosfery plasuje Polskę w grupie krajów UE o największej emisji CO, SO2, TSP, PM2.5 i PM10, metali ciężkich, dioksyn i WWA. Rozwój techniki i technologii oraz ostre uregu-lowania prawne spowodowały, że udział prze-mysłu w emisji tych zanieczyszczeń jest znacząco mniejszy w porównaniu do lat 90. ubiegłego stulecia. Największym udziałowcem w całkowitej emisji PM2.5 i PM10 oraz WWA jest sektor komu-nalno-bytowy oraz transport. Oczywistym jest, że udział jest różny dla poszczególnych krajów UE. Inwentaryzacja emisji w Polsce wykazuje, że naj-wyższy udział emisji w całkowitej rocznej emisji CO, SO2, NOx, TSP, PM10, PM2.5, metali ciężkich – Cd, Hg, Pb i As oraz NMVOC, WWA i PCDD/PCDFs ma sektor komunalno-bytowy i w 2010 roku wynosił on odpowiednio: 63,5%, 27,6%, 11,6%, 46,4%, 56,6%, 49,7%, 70,6%, 12,0%, 33,6%, 47,2%, 18,8%, 85,8% oraz 53,2% [Raport Krajowy Bilans Emisji SO2, NOx, CO, NMLZO, NH3, pyłów, meta-li ciężkich i TZO za lata 2009-2010 w układzie kla-syfikacji SNAP i NFR, KOBIZE, Warszawa, kwie-cień 2012]. Niestety w roku 2010 nastąpił wzrost zużycia węgla o 10% w gospodarstwach domo-wych (9 mln ton w roku 2009 i 9,9 mln ton w 2010 r.), wskutek czego wzrosła emisja zanie-czyszczeń w 2010 roku w stosunku do roku 2009. Skutkiem tego są okresowe przekroczenia stężeń PM10 w powietrzu w 28 strefach naszego kraju (na 48 wszystkich stref), w 16 strefach permanent-nie. Ten stan rzeczy w okresie grzewczym, przy niekorzystnych warunkach meteorologicznych, jest przyczyną alarmów smogowych, nierzad-ko w rejonach turystycznych. Należy pokreślić, że przekroczenia pyłu wiążą się zazwyczaj z prze-kroczeniami dopuszczalnych stężeń kancerogen-nego benzo(a)pirenu. Ocenia się, że skutkiem wysokiego zanieczyszczenia drobnymi pyłami (tzw. PM2,5, PM10) jest skrócenie życia człowie-ka o około 1 rok, powodujące prawie 400 tysięcy przedwczesnych zgonów w UE. Należy przypusz-czać, że w Polsce, o najwyższej ilości emitowa-nych drobnych pyłów w UE, skrócenie życia i licz-ba przedwczesnych zgonów będzie wyższa.

Kocioł SAS AGRO-ECO

Opracowana w ramach CAFE (Clean Air for Europe) Strategia tematyczna Czystego Powietrza (CAFE) COM(2005) 446 Bruksela, 21.9.2005, zwra-ca szczególną uwagę na tzw. małe obiekty ener-getycznego spalania o mocy poniżej 1 MWth, które winny podlegać krajowym uregulowaniom, zapewniającym odpowiednią jakość powietrza. W Polsce brak takich uregulowań. Ponadto sku-pienie intensywnych działań i wsparcia ekono-micznego na rzecz obniżania emisji dwutlen-ku węgla zaowocowało takim stanem rzeczy, że 31 stycznia 2012 r. Komisja Europejska wszczę-ła przeciwko Polsce postępowanie w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej z powodu braku transpozycji do prawa krajowego Dyrektywy 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powie-trza i czystszego powietrza dla Europy. Dyrektywa ta określa dopuszczalne standardy stężeń (imi-sję) PM10, PM25 i B(a)P w powietrzu oraz terminy jej wdrożenia. Sankcje karne z tego tytułu mogą wynieść blisko 100 mln zł rocznie. Wprawdzie w tym roku została znowelizowana Ustawa Prawo ochrony środowiska wraz i innymi ustawami transponująca do polskiego porządku prawne-go postanowienia Dyrektywy 2008/50/WE, tym samym jako kraj rozpoczęliśmy działania na rzecz wdrażania jej zapisów, jednak by uzyskać pozyywne efekty – redukcję stężeń PM10 i PM2.5 w powietrzu konieczne jest podjęcie wielokierunkowych przedsięwzięć związanych z obniżeniem emisji z sektora komunalno-bytowego.

Na postawione pytanie, czy innowacyjne roz-wiązania techniczne instalacji spalania mogą przyczynić się do poprawy efektywności ener-getycznej wytwarzania ciepła i redukcji emisji zanieczyszczeń, można odpowiedzieć mając ocenę jakościową aktualnie produkowanych kotłów z uwzględnieniem obowiązujących standardów ich oceny. W niniejszym materiale przed-stawiono aktualnie obowiązujące uregulowania dotyczące kotłów małej mocy opalanych paliwa-mi stałymi (poniżej 1 MW) w naszym kraju na tle innych krajów UE oraz parametry emisyjne naj-lepszych dostępnych na rynku technik spalania.

...pełna wersja artykułu w PI 11/12