Drukuj
Nadrzędna kategoria: Artykuły tematyczne

Miedź rys. 1Nawet najstaranniej wykonana instalacja sanitarna czy grzewcza po kilkunastu latach eksploatacji może wymagać modernizacji lub naprawy. Rury miedziane możemy stosować zarówno do modernizacji instalacji centralnego ogrzewania, jak i instalacji ciepłej i zimnej wody użytkowej.

 


Najczęściej spotykanymi instalacjami, które mogą wymagać napraw, są instalacje centralnego ogrzewania wykonane z rur stalowych czarnych, przeważnie współpracujące z grzejnikami żeliwnymi, a także instalacje zimnej wody i c.w.u. wykonane z rur stalowych ocynkowanych.
W artykule przedstawię możliwości i zasady stosowania rur miedzianych podczas wymiany takich właśnie rur stalowych.

Instalacje grzewcze

Jak wiadomo, instalacje grzewcze mogą pracować w systemie otwartym lub zamkniętym. Stosowanie rur miedzianych w naprawach i modernizacjach instalacji c.o. wykonanych z rur stalowych w systemach zamkniętych jest dopuszczalne, gdyż woda będąca medium grzewczym stosunkowo szybko pozbawiana jest cząsteczek wolnego tlenu, który wraz z jonami miedzi powoduje korozję rur stalowych. Odwrotna sytuacja ma miejsce w systemach otwartych, gdzie woda grzewcza w sposób ciągły zaopatrywana jest w tlen, który wraz z jonami miedzi powoduje korozję rur stalowych i ich zniszczenie w krótkim czasie.
W razie wystąpienia nieszczelności rur na skutek korozji, najlepszą metodą naprawy jest wycięcie części zużytej instalacji i wbudowanie w to miejsce odcinka z nowej rury. Instalatorzy często do tego typu napraw stosują miedź, gdyż jest to materiał, który w sposób szybki i nieskomplikowany można wykorzystywać w takich sytuacjach.
Rur miedzianych stosowanych w gotowym, płaskim systemie grzewczym można także użyć podczas wymiany istniejących grzejników c.o. W tym celu gotowy element systemowy (panel) montuje się na ścianie, podłodze lub suficie, tak prosto jak normalny, tradycyjny grzejnik panelowy, uzyskując komfort oraz korzyści ogrzewania i chłodzenia płaszczyznowego. Po zamontowaniu na ścianie lub suficie panel zabudowuje się płytami gipsowo-kartonowymi, a w przypadku montażu na podłodze – odpowiednimi płytami podłogowymi. Ten system grzewczy z powodzeniem można montować również na poddaszu między krokwiami. Możliwa jest pozioma lub pionowa zabudowa.

Miedź rys. 1
1. Zamiast tradycyjnych grzejników na ścianie można zabudować elementy systemowe w postaci zintegrowanego, płaszczyznowego grzejnika z rurami miedzianymi na płycie EPS

Element systemowy w formie panelu (o wymiarach 2330 x 430 x 25 mm) wykonany jest na płycie izolacyjnej EPS, pokrytej aluminium i zintegrowanej z elastyczną, cienkościenną rurą miedzianą, która ma trwale zespoloną osłonę z tworzywa sztucznego PE-RT o wymiarze 16 x 2 mm. Możliwe jest łączenie kilku paneli. Ten zintegrowany, płaszczyznowy grzejnik ciepła umożliwia wielkopłaszczyznowe ogrzewanie i chłodzenie, zapewniając przyjemną temperaturę powierzchni.
Oprócz zastosowania w nowym budownictwie, bardzo dobrze sprawdza się przy modernizacji ogrzewania w istniejących budynkach.

Miedź rys. 2
2. Elementy systemowe z rurami miedzianymi mogą być montowane w ścianach o lekkiej konstrukcji. Zabudowuje się je płytami gipsowo-kartonowymi

Dlaczego miedź?
Miedź jest powszechnie stosowana do napraw zużytych instalacji ze względu na bardzo dobre właściwości użytkowe i uniwersalne zastosowanie. Najważniejszą zaletą rur miedzianych jest ich powszechna dostępność na rynku. Rury i złączki można znaleźć zarówno w hurtowniach instalacyjnych, jak i w sieciach marketów budowlanych.
Istotną zaletą miedzi jest też możliwość łączenia rur przy wykorzystaniu różnych technik, takich jak: lutowanie, zaprasowywanie oraz przy użyciu złączek samozaciskowych typu klik, które są typowymi złączkami naprawczymi. Istnieje także możliwość połączenia odcinka rury za pomocą złącza zaciskowego skręcanego, w którym szczelność uzyskuje się przez docisk metalowego pierścienia przy użyciu przeciwnakrętki. Ostatnio coraz częściej instalatorzy stosują również złączki zaciskowe (skręcane), uzyskujące szczelność dzięki wykorzystaniu oringów z wysokiej jakości tworzywa EPD. Złączkę w sposób prosty montuje się do rury, a uzyskane połączenie gwarantuje szczelność przez długi czas. 
Złączki zaprasowywane i skręcane mają zminimalizowane gabaryty i są estetycznie wykonane. Zaletą ich stosowania jest brak konieczności użycia palników z otwartym ogniem, które w trakcie modernizacji lub napraw powodowały niebezpieczeństwo powstania pożaru oraz zabrudzenie, a niejednokrotnie uszkodzenie ścian i potrzebę ponownego malowania lub wymiany pokrycia ścian.

Instalacje ciepłej i zimnej wody

Podczas modernizacji (ew. naprawy) instalacji zimnej lub ciepłej wody wykonanej z rur stalowych ocynkowanych należy pamiętać o regule przepływu, tzn. rury miedziane montuje się tylko za rurami stalowymi ocynkowanymi, nigdy odwrotnie.
Trzeba również pamiętać, że w przypadku wymiany części instalacji stalowej ocynkowanej, rury miedziane zawsze montuje się od miejsca naprawy do końca instalacji, tzn. do punktu czerpalnego. Należy także zwrócić uwagę na PH wody, które nie może być niższe niż 7,0.
Kolejna ważna sprawa – zamiast kolanek powinno się stosować łuki, co zapewnia mniejszą prędkość przepływu wody, która dla instalacji stalowych uzupełnianych o rury miedziane nie może przekraczać:

Większa prędkość przepływu powoduje w rurach miedzianych korozję erozyjną. W celu ochrony przed zdzieraniem tlenkowej warstwy ochronnej rur, obowiązkowo należy zainstalować filtr mechaniczny o zdolności zatrzymywania cząstek większych niż 80 μm (oczywiście, dotyczy to instalacji, w których ich wcześniej nie zamontowano).

Prowadzenie i izolacja rur

Stosując miedź w naprawach instalacji grzewczych i sanitarnych, należy pamiętać, że gołe rury i złączki miedziane mogą być prowadzone po wierzchu ścian. Jeżeli istnieje ryzyko zalania ich cementem, to powierzchnię rur trzeba zabezpieczyć otuliną albo zastosować rury z otuliną fabryczną lub izolacją termiczną. Z kolei w miejscach przejścia rur miedzianych przez mur należy je prowadzić w osłonie, np. w rurze z PCV. Zapobiegnie to przetarciu rury na styku z murem wskutek rozszerzalności termicznej rury.
Wytyczne projektowania zalecają, aby rury miedziane stosowane do instalacji wodnych były wykonane zgodnie z normą PN-EN 1057, a grubość ich ścianki wynosiła minimum 1 mm. Rury dostępne na polskim rynku muszą mieć atest DVGW, aprobatę techniczną ITB i atest higieniczny PZH.

Podczas napraw instalacji wodnych nie wolno zapominać o ich izolacji. W przypadku instalacji c.w.u. zapobiega ona stratom ciepła, a w instalacjach wody pitnej – podgrzaniu wody do temperatury powyżej 25°C, co przy dłuższej stagnacji wody może być przyczyną rozwoju bakterii Legionella.

Cienkościenna, dwuwarstwowa rura miedziana z osłoną polietylenową. Do modernizacji czy napraw instalacji sanitarnych i grzewczych warto stosować innowacyjne, dwuwarstwowe rury, które są wykonane z cienkościennej rury miedzianej trwale zespolonej z osłoną z polietylenu PE-RT o bardzo dobrych właściwościach plastycznych.
Rury te charakteryzują się łatwym montażem i obróbką. Łuki, nawet te o niewielkim promieniu, można wykonywać ręcznie, bez użycia giętarki, przy czym we wszystkich kierunkach zapewniona jest taka sama łatwość gięcia. Podczas cięcia nie jest potrzebna piła lub obcinak, bo rury można ciąć nożycami. Usuwanie zadziorów i kalibrowanie odbywa się w trakcie jednej operacji.
Do łączenia tych rur dwuwarstwowych stosuje się złączki zaprasowywane z podwójnym elementem zaciskowym – oringami z EPDM. Mogą to być złączki systemowe producentów cienkościennych rur miedzianych, a także inne powszechnie stosowane na rynku złączki zaprasowywane z systemów tworzywowych (do zaciskarek z konturem TH). Technika łączenia opiera się na złączkach metalowych i metalowej rurze rdzeniowej z miedzi, która zapewnia wysoką wytrzymałość mechaniczną instalacji z dopuszczalnymi wartościami ciśnienia roboczego wynoszącego ponad 30 bar (również w wysokiej temperaturze). Niezawodność połączenia uzyskuje się dzięki małym tolerancjom wymiarowym bezszwowo ciągnionej rury miedzianej i korpusu metalowego złączki (metal/metal – dwa elementy uszczelniające – oringi osadzone między powierzchniami metalowymi – brak oznak starzenia – zasada uszczelnienia taka sama jak w przypadku zaprasowywanych złączek miedzianych).
Cienkościenne rury miedziane mogą być stosowane w instalacjach zimnej i ciepłej wody, centralnego ogrzewania, ogrzewania i chłodzenia płaszczyznowego oraz współpracującymi z pompami ciepła woda-glikol (dolne źródło). Rdzeniowe rury miedziane spełniają wymagania normy PN-EN 1057. Są dostępne w wymiarach: 14; 16; 18; 20 x 2 oraz 26 x 3, czyli w takich jak większość rur z tworzyw sztucznych. W związku z tym mogą być stosowane również do napraw instalacji z tworzyw sztucznych.

Autor: Kazimierz Zakrzewski