Drukuj
Nadrzędna kategoria: Artykuły tematyczne

calculator-428301 1280Na początku 2016 r. planowane są pierwsze konkursy o dofinansowanie w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych dla Osi Priorytetowej 3 – Gospodarka Niskoemisyjna. Fundusz Termomodernizacji i Remontów, według komunikatu z 06.10.2015 r., dysponuje jeszcze 104,7 mln zł na premie termomodernizacyjne. Dlatego serwisy przetargowe obfitują w ogłoszenia dotyczące wykonania audytów energetycznych. Ale uwaga – taki audyt musi być zgodny z najnowszymi przepisami, aby nie został odrzucony podczas weryfikacji.

Warto zapoznać się z ostatnimi zmianami w rozporządzeniu dotyczącym sporządzania audytów energetycznych. Zmiany, wprowadzone rozporządzeniem opublikowanym w Dzienniku Ustaw z dnia 13.10.2015 (pod nr 1606), obowiązują od 27 października 2015 r. Postaram się krótko je przedstawić i skomentować. Pełny tekst rozporządzenia można natomiast pobrać ze strony internetowej Rządowego Centrum Legislacji pod adresem: http://dokumenty.rcl.gov.pl/D2015000160601.pdf.

Zmiany w karcie audytu energetycznego

Pierwsza ważna zmiana dotyczy wzoru karty audytu energetycznego. Karta audytu energetycznego to zbiór podstawowych parametrów technicznych budynku, przed i po termomodernizacji, oraz zestawienie zużycia energii, kosztów termomodernizacji i szacowanych oszczędności energii.

Stan przed i po modernizacji. Część pierwsza karty audytu, zawierająca dane ogólne o budynku, została podzielona na dwie kolumny: dla stanu przed i po termomodernizacji. Ułatwione jest w ten sposób wypełnienie karty w przypadku, gdy działania termomodernizacyjne połączone są z przebudową budynku i zmianą np. powierzchni użytkowej lub kubatury. Częstym działaniem termomodernizacyjnym jest też zmiana sposobu ogrzewania lub przygotowywania ciepłej wody użytkowej, np. z kotłowni lokalnej na ogrzewanie z sieci cieplnej. Dzięki podziałowi tej części karty na dwie kolumny, od razu z samej karty będzie wynikało, czy taka modernizacja została wykonana. Oczywiście, zmiana opisu w tym miejscu powinna być skorelowana ze zmianami sprawności instalacji przed i po termomodernizacji.

Sprawność instalacji c.w.u. Karta audytu została również rozszerzona o pozycje dotyczące sprawności instalacji przygotowania ciepłej wody użytkowej. Sprawność tę powinno się określać zgodnie z rozporządzeniem dotyczącym sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. Należy tu określić:

Pozycja dotycząca sprawności regulacji i wykorzystania w przypadku systemu c.w.u. wydaje się zbędna, ponieważ zgodnie z metodologią sporządzania charakterystyki energetycznej ma ona stałą wartość 1,0. Dlatego w świadectwie charakterystyki energetycznej w części, gdzie określa się podstawowe parametry techniczno-użytkowe, nie jest uwzględniony opis tej sprawności. 1 Jest to aktualnie Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27 lutego 2015 r. w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej. Dziennik Ustaw z 18.03.2015, poz. 376

Rzeczywiste zużycie energii. Wiersz dotyczący zmierzonego zużycia ciepła (służącego do celów weryfikacji przyjętych do obliczeń danych) został w nowym rozporządzeniu rozbity na dwie pozycje. Osobno podaje się teraz rzeczywiste zużycie energii na cele ogrzewania i ciepłej wody użytkowej. W poprzednim wzorze karty była to jedna pozycja zawierająca sumę zużycia ciepła na obydwa cele. Dokonany podział jest logiczną korektą. Jeżeli oddzielnie wylicza się zapotrzebowanie ciepła na ogrzewanie i ciepłą wodę, to również oddzielnie wyniki te powinny być porównywane ze zużyciem rzeczywistym. Zdarzają się też sytuacje, kiedy nie dysponuje się jedną z tych wartości. Może tak być np. wtedy, kiedy budynek jest zasilany ciepłem sieciowym (a więc są faktury za energię), ale ciepła woda jest przygotowywana indywidualnie w lokalach w przepływowych podgrzewaczach gazowych.

Udział OZE. Kolejny nowy element w karcie audytu to udział odnawialnych źródeł energii. Powinien on być wyznaczany zgodnie z rozporządzeniem dotyczącym sporządzania świadectw, jako udział odnawialnych źródeł energii w rocznym zapotrzebowaniu na energię końcową dostarczaną do budynku dla systemu grzewczego oraz dla systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej.

Części karty. Po nowelizacji karta audytu energetycznego zawiera osiem części, w tym:

W częściach od 1 do 7 należy poszczególne pozycje podać oddzielnie dla stanu przed i po termomodernizacji. Nie zmieniła się również zasada mówiąca o tym, że dla budynku składającego się z części o różnych funkcjach użytkowych należy podać wszystkie dane oddzielnie dla każdej części budynku.

Zmiany w audycie remontowym

Karta audytu remontowego została również rozszerzona o określenie udziału odnawialnych źródeł energii. Jest to jedyna zmiana w tej części audytu. Skorygowana została też tabela 3 audytu remontowego. Określa się w niej zakres prac niezbędnych do spełnienia warunku dotyczącego zmniejszenia rocznego zapotrzebowania na ciepło. Są to jednak tylko poprawki pomyłek edytorskich, np. skorygowana została na prawidłową wartość jednostka, w jakiej wyraża się wskaźnik rocznego zapotrzebowania na energię końcową EK.

Zmiany we wzorach

Dobór grubości izolacji. Istotna zmiana nastąpiła we wzorach dotyczących wartości rocznego zapotrzebowania na ciepło oraz zapotrzebowania na moc cieplną na pokrycie strat przez przenikanie dla przegród nieprzezroczystych. Wzory te wykorzystywane są podczas doboru grubości izolacji. Zamiast oporu cieplnego R, pojawia się we wzorach wartość współczynnika przenikania ciepła Uc. Wzory po zmianie mają następującą postać:
Q0u, Q1u = 8,64 ∙ 10-5 ∙ Sd ∙ A ∙ Uc [GJ/rok]
q0u, q1u = 10-6 ∙ A ∙ (two – tzo) ∙ Uc [MW]
gdzie:
A – powierzchnia całkowita przegrody przed i po termomodernizacji [m2];
Sd – liczba stopniodni;
two – temperatura obliczeniowa wewnętrzna [ºC];
tzo – obliczeniowa temperatura powietrza zewnętrznego dla danej strefy klimatycznej [ºC];
Uc – wartość współczynnika przenikania ciepła przegrody budowlanej przed i po termomodernizacji [W/(m2∙K)].

Wartość współczynnika przenikania ciepła po termomodernizacji powinna być obecnie zgodna z przepisami technicznobudowlanymi, czyli po prostu z „Warunkami technicznymi” (WT). W ten sposób w nowych przepisach została usunięta poważna niezgodność.

Do tej pory rozporządzenie dotyczące audytów określało, jaka ma być minimalna wartość oporu cieplnego po termomodernizacji. Ponieważ rozporządzenie nie było zmieniane od 2009 r., mieliśmy kuriozalną sytuację. W latach 2009-2014 maksymalna wartość współczynnika U, według WT, wynosiła dla ścian zewnętrznych 0,3 W/(m2∙K). Gdy wykonywany był audyt, to nie można było przekroczyć wartości 0,25 W/(m2∙K). Od roku 2014 są to wartości zgodne, ale już od roku 2017 ważniejsze by się stały wymogi wynikające z WT. Problemy sprawiał również dobór izolacji dla przegród ograniczających pomieszczenia o temperaturze wewnętrznej mniejszej od 16ºC lub nieogrzewanych. Niezależnie bowiem od panującej temperatury, wartość oporu cieplnego nie mogła być mniejsza niż wskazana w rozporządzeniu dotyczącym audytów. Od tej pory, po nowelizacji, zawsze decydować będą wartości określone w Załączniku nr 2 do WT: Wymagania izolacyjności cieplnej i inne wymagania związane z oszczędnością energii.

Wymiana stolarki, modernizacja wentylacji. W podobny sposób zostały zmodyfikowane wzory lub ich objaśnienia dotyczące wyznaczania zapotrzebowania na ciepło i moc w przypadku ulepszeń polegających na wymianie stolarki okiennej i drzwiowej oraz związanej z tym modernizacji wentylacji. Najczęściej wykorzystywany wzór (gdy doprowadzenie powietrza odbywa się przez nawiewniki i nieszczelności) otrzymał następującą postać:
Q0u, Q1u = ‑8,64 ∙ Sd ∙ AOk ∙ U + 2,94 ∙ cr ∙ cw ∙ Vnom ∙ Sd ∙ 10 [GJ/rok]
gdzie:
Sd – liczba stopniodni;
Aok – pole powierzchni okien lub drzwi;
U – współczynnik przenikania ciepła przez okna lub drzwi przed i po termomodernizacji;
cr, cw – współczynniki korekcyjne (określane bez zmian);
Vnom – strumień powietrza zewnętrznego odniesiony do warunków projektowych dla wentylacji naturalnej.
Pierwsza część przytoczonego wzoru dotyczy strat przez przenikanie przez powierzchnię analizowanej stolarki, natomiast drugi składnik odnosi się do strat związanych z podgrzaniem powietrza wentylacyjnego. Współczynnik przenikania stolarki po wymianie również został odniesiony do współczynnika wynikającego z przepisów techniczno- budowlanych, a nie tak jak wcześniej – sztywno określonego w rozporządzeniuo audytach. Dzięki temu istnieje np. możliwość stosowania w pomieszczeniach o niższej temperaturze okien o mniejszej izolacyjności, ale tańszych.

Strumień powietrza zewnętrznego. Ważna zmiana nastąpiła w opisie dotyczącym określania strumienia powietrza zewnętrznego. W poprzedniej wersji rozporządzenia był to tylko strumień wyznaczany zgodnie z normą dotyczącą wentylacji.

Obecnie, w przypadku braku danych, należy przyjąć minimalny strumień objętości powietrza wentylacyjnego wyznaczony według Polskiej Normy dotyczącej wentylacji w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej lub zgodnie z przepisami rozporządzenia dotyczącego sporządzania świadectw.

Według nowych przepisów to audytor decyduje, który strumień ma przyjąć – co w praktyce sprowadza się do określenia, który strumień będzie bardziej prawdopodobny. Zgodnie z wytycznymi w rozporządzeniu dotyczącym świadectw, wyznaczenie średniego podstawowego strumienia powietrza polega na przemnożeniu strumienia jednostkowego (Vve,1,s – [m3/s]) przez powierzchnię ogrzewaną (Af ). Strumienie jednostkowe znajdują się w rozporządzeniu dotyczącym świadectw w tabelach od 23 do 25 i zależą od rodzaju budynku oraz sposobu użytkowania. Sposób określania strumienia według metody stosowanej w świadectwach energetycznych wydaje się być lepszy dla budynków mieszkalnych, zwłaszcza wielorodzinnych, z wentylacją grawitacyjną. Jest on bowiem zależny od powierzchni, a nie tylko od liczby pomieszczeń „brudnych” i lepiej odzwierciedla działanie systemu wentylacji grawitacyjnej w tego typu obiektach.

Liczenie oszczędności. Nowelizacja rozporządzenia wprowadza również zmiany w opisach do wzorów na wyznaczenie:

Skorygowano np. opisy dotyczące sprawności instalacji, tak aby odpowiadały one dokładnie opisom stosowanym w metodologii sporządzania świadectw. Ponadto obecnie zapotrzebowanie budynku na ciepło przed i po termomodernizacji może być obliczone jednym z poniższych sposobów:

W poprzedniej wersji rozporządzenia do obliczeń zapotrzebowania na ciepło należało stosować obowiązkowo zapisy normy. Dopiero w przypadku budynków, dla których norma nie miała zastosowania, można było skorzystać z metodologii. Po nowelizacji to znowu audytor może decydować, który sposób obliczeń wybrać.

Tabela 1. Najważniejsze zmiany wprowadzone nowelizacją przepisów w październiku 2015 r., na które należy zwrócić uwagę podczas sporządzania audytu energetycznego

Element audytu Wprowadzone zmiany
karta audytu energetycznego

– podział danych ogólnych budynku na dwie kolumny: dla stanu przed i po termomodernizacji
– dodanie pozycji dotyczących sprawności instalacji c.w.u.
– rozdzielenie pozycji związanej ze zużyciem rzeczywistym energii na dwa wiersze: oddzielnie na cele c.o. i c.w.u.
– dodanie wiersza określającego udział odnawialnych źródeł energii przed i po termomodernizacji

karta audytu remontowego – dodanie wiersza określającego udział odnawialnych źródeł energii przed i po termomodernizacji
tabela 3 audytu remontowego – poprawki edytorskie, np. zła jednostka
wzory audytu energetycznego

– współczynniki przenikania ciepła dla przegród budynku po termomodernizacji muszą
odpowiadać co najmniej aktualnie obowiązującym, zgodnie z wymogami „Warunków
technicznych”
– strumień powietrza wentylacyjnego podczas optymalizacji stolarki okiennej i drzwiowej może być określany na dwa sposoby: zgodnie z Polską Normą dotyczącą  wentylacji lub zgodnie z metodologią sporządzania świadectw
– zapotrzebowanie na energię może być obliczane zgodnie z Polską Normą dotyczącą wyznaczania zapotrzebowania na ciepło lub zgodnie z metodologią sporządzania świadectw
– skorygowane zostały opisy we wzorach, tak aby odpowiadały stosowanym w metodologii sporządzania świadectw (np. sprawności)

inne

– to audytor podejmuje decyzję, jakie metody obliczeniowe (np. strumień powietrza, sposób wyznaczenia zużycia energii) zastosować, aby model budynku jak najlepiej odpowiadał rzeczywistości

Krok w dobrym kierunku

Wprowadzone korekty rozporządzenia można ocenić jako krok w dobrym kierunku. Zmiany w karcie audytu pozwalają na umieszczenie w niej większej ilości informacji, dzięki czemu jeszcze lepiej odzwierciedla ona wyniki obliczeń. Audyt energetyczny został również ściślej powiązany z „Warunkami technicznymi”. Dzięki temu uzyskuje się większą elastyczność w doborze usprawnień dla budynku, w którym występują pomieszczenia z niższą temperaturą obliczeniową. Przykładowo: w magazynie lub hali, gdzie temperatura wynosi 12°C, nie ma już konieczności stosowania okien o wysokich parametrach lub izolacji o dużej grubości. Dzięki temu nakłady inwestycyjne mogą być mniejsze. Poprzez zmianę opisów w niektórych wzorach (np. na wyznaczenie rocznej oszczędności energii) sporządzanie audytu zostało również ściślej powiązane z metodologią sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. Ma to znaczenie przy sporządzaniu audytów w różnego rodzaju wnioskach o dofinansowanie, np. na potrzeby dofinansowania z Regionalnych Programów Operacyjnych, gdzie wniosek musi być spójny i gdzie często oprócz audytu sporządza się charakterystykę i projekt, a po zakończeniu inwestycji – świadectwo energetyczne.
Najważniejsze zmiany, na które należy zwrócić uwagę podczas sporządzania audytu energetycznego, zostały zestawione w tabeli.

Autor: Marek Mickaniewski