Intensywny rozwój technologii klimatyzacyjnych, różnorodność rozwiązań dostępnych na rynku, ale też wyśrubowanie wymagań po stronie inwestorów, sprawiają, że zarówno od projektantów, jak i wykonawców czy serwisantów systemów klimatyzacyjnych wymaga się dziś coraz więcej: szerszej wiedzy, dodatkowych umiejętności, specjalistycznego warsztatu narzędziowego, świetnego rozeznania uwarunkowań inwestycji. Jednocześnie ogromny wzrost możliwości operowania narzędziami informatycznymi w technice daje im dodatkowe atuty.
Systemy sterowania
Gdy w obiekcie instaluje się system klimatyzacyjny, inwestor musi zdecydować o wyborze odpowiedniego systemu sterowania, który umożliwi monitorowanie i kontrolę pracy poszczególnych urządzeń. Dobór takiego sterowania to niełatwe i odpowiedzialne zadanie, bo po pierwsze – powinien być wypadkową wielu czynników, po drugie – wprost przekłada się na późniejsze efektywne wykorzystywanie systemu. Istotne jest zarówno dopasowanie rozwiązań do typu obiektu i jego przyszłych użytkowników, w tym także do wymagań inwestora w zakresie funkcjonalności systemu, jak i uwzględnienie ograniczeń wynikających właśnie z możliwości danego systemu czy też kwestii strukturalnych oraz instalacyjnych. Dodajmy jeszcze ograniczenia dotyczące kosztów przedsięwzięcia. W każdym razie sprostanie temu wszystkiemu wymaga od projektantów dużej znajomości rozwiązań, jakie oferują poszczególni producenci. Jednocześnie, bardzo pomocne w optymalnym pogodzeniu wszystkich aspektów są zaawansowane narzędzia projektowe oraz działy techniczne producentów urządzeń.
Komunikacja między poszczególnymi urządzeniami systemu klimatyzacyjnego oraz urządzeniami a sterownikami oparta jest z reguły na technologii transmisji sygnału cyfrowego. Protokoły transmisji są różne w zależności od producenta urządzeń, wszystkie rozwiązania muszą jednak zapewniać bezpieczną, niezawodną i stabilną komunikację.
Budowa takiego układu dla obecnych systemów klimatyzacyjnych opiera się głównie na prowadzeniu przewodów komunikacyjnych, za pośrednictwem których poszczególne urządzenia wymieniają dane między sobą, oraz sterowniczych, przez które użytkownik, korzystając z różnego typu sterowników, kontroluje pracę poszczególnych urządzeń, grup urządzeń lub całych systemów klimatyzacyjnych. Rozwiązanie to ma jednak pewne ograniczenia, które dotyczą:
- maksymalnej długości przewodów,
- fizycznej możliwości podłączenia urządzeń oraz ich wzajemnego usytuowania,
- struktury budynku.
Współczesne sterowniki
Sterowniki kontrolujące pracę systemów klimatyzacyjnych zyskują coraz to większą funkcjonalność. Projektanci, podążając drogą minimalistyczną, starają się możliwie najbardziej ograniczać na nich liczbę przycisków, pozostawiając tylko te, które są niezbędne lub zapewniają szybki dostęp do menu albo wybranej przez klienta funkcji obsługi systemu. Przyciski można przy tym swobodnie przypisać (według własnego uznania) do funkcji, która jest najczęściej wykorzystywana przez użytkowników, tworząc tzw. skrót klawiszowy.
Duże znaczenie, szczególnie w przypadku nowocześnie aranżowanych wnętrz, ma także wygląd zewnętrzny przycisków oraz ich rozmiar. Sterowniki konstruowane są z wykorzystaniem kolorowych wyświetlaczy LCD, wykonanych w technologii dotykowej i wyposażonych w matryce o dużej rozdzielczości obrazu, co zapewnia użytkownikom łatwą, przejrzystą kontrolę nad poszczególnymi urządzeniami klimatyzacyjnymi lub całym systemem z jednego miejsca. Obecnie stosowane sterowniki można podzielić na kilka grup ze względu na funkcję, jaką pełnią w systemie.
Sterowniki indywidualne. Oferowane są w wersji przewodowej i bezprzewodowej (sterowanie na podczerwień). Stosuje się je głównie w małych systemach, przy niewielkich inwestycjach. Są one podłączane lub przypisywane bezpośrednio do wewnętrznego urządzenia klimatyzacyjnego i zapewniają jego obsługę indywidualnemu użytkownikowi. Mogą być wykonane w wersji standardowej, jak również w wersji uproszczonej, zapewniającej tylko podstawową obsługę. Ta druga wersja znajduje zastosowanie głównie w pensjonatach i hotelach. W prywatnych domach oraz w mieszkaniach indywidualne sterowniki przewodowe i bezprzewodowe często są zastępowane sterowaniem przez Wi-Fi. Każdy z nas ma przecież co najmniej jeden telefon komórkowy, tablet lub komputer, który może służyć za podręczny sterownik. Zasięg takiego sterowania ograniczony jest jedynie zasięgiem dostępu do sieci internetowej.
Źródło: Piotr Zawiślański
O sterownikach cantralnych i systemowych, o systemie BMS, diagnostyce systemów klimatyzacji oraz o przyszłości sterowania i diagnostyki można przeczytać w dalszej części artykułu w trzecim numerze Polskiego Instalatora PI 3/16.