Budynki powstałe w Polsce kilkanaście, kilkadziesiąt lat temu w wielu przypadkach pilnie wymagają termomodernizacji. Nie wystarczy wtedy skupić się na poprawieniu izolacyjności przegród. Ograniczenie zapotrzebowania na ciepło często oznacza bowiem konieczność modernizacji systemu grzewczego.

Główną przyczyną dużych strat ciepła w budynkach powstałych kilkanaście lub kilkadziesiąt lat temu jest ich niedostateczna ochrona cieplna oraz słaba jakość i właściwości użytych materiałów budowlanych. Ciepło ucieka przez przegrody tych budynków z różną intensywnością:

• ściany zewnętrzne – współczynnik U ścian starszych domów często ma wartość ok. 1 W/(m2K), ale dzięki odpowiedniemu dociepleniu można go obniżyć nawet do 0,30 W/(m2K);
• stropodachy, dachy i stropy – straty przez te elementy sięgają 30-50% strat całkowitych w budynku; wykonanie docieplenia pozwala je zmniejszyć nawet o 80%;
• okna – przez stare, nieszczelne okna może uciekać 10-30% ciepła; w efekcie wymiany lub uszczelnienia okien straty ciepła można zmniejszyć do 5%. Utracie ciepła zapobiega też zamontowanie rolet zewnętrznych lub okiennic.

Skutki termomodernizacji

Na rys. 1 widać przykładowy budynek powstały na początku lat 80-tych z materiałów dostępnych w tamtym okresie. Jego elewacja w ogóle nie ma warstwy izolacji termicznej (styropianu czy wełny mineralnej). Jest to obiekt trzykondygnacyjny, z poddaszem nieużytkowym i bez podpiwniczenia. Trzecia kondygnacja ma stare, drewniane okna o wysokim współczynniku przenikania ciepła U, natomiast na niższych poziomach stare okna zostały wymienione na nowoczesne plastikowe o współczynniku U ok. 1 W/(m2K).

Wykonanie choćby jednej, relatywnie niedużej operacji termomodernizacyjnej (jak np. wymiana części okien), poprawia izolacyjność budynku, a tym samym powoduje zmniejszenie obciążenia cieplnego poszczególnych pomieszczeń. Gdy planowane jest wykonanie jeszcze innych działań ograniczających straty ciepła, zazwyczaj trzeba już brać pod uwagę także wymianę zamontowanych urządzeń grzewczych lub całej instalacji centralnego ogrzewania, ewentualnie rozważając zamianę konwencjonalnego źródła energii na źródła odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji. Ma to na celu możliwie maksymalne zmniejszenie całkowitych kosztów ogrzewania.

Prześledźmy kilka scenariuszy modernizacji instalacji grzewczej towarzyszącej poprawieniu izolacyjności termicznej budynku.

1. Typowy dom jednorodzinny z początku lat 80. bez warstwy ocieplenia na ścianach zewnętrznych. W części budynku stare, zniszczone okna wymieniono na nowe o znacznie lepszych parametrach cieplnych

Tomasz Podleś

O wymianie urządzeń grzewczych i całej instalacji c.o. w PI 3/2014