Od niedawna na naszym rynku dostępna jest nowa forma ściennego ogrzewania płaszczyznowego w postaci gotowych grzejników podtynkowych z ultra cienkimi radiatorami o bardzo dużej sprawności, wypełnionymi czynnikiem chłodniczym, którym woda z instalacji c.o. przekazuje swoją energię. Rozwiązanie nawiązuje bardziej do techniki samochodowej niż tradycyjnych procesów w ogrzewnictwie, ale właśnie takie podejście pozwoliło na pokonanie pewnych ograniczeń charakterystycznych dla ściennego ogrzewania płaszczyznowego. Przyjrzyjmy się jednak konkretnym zastosowaniom.

Zapuszczona i zawilgocona kamienica znajdująca się pod opieką konserwatora zabytków, w której nie ma możliwości wykonania termoizolacji, to dość częsta sytuacja. Jedyną możliwością poprawy efektywności energetycznej w takim przypadku jest wymiana okien na nowe, termomodernizacja dachu i montaż nowego, energooszczędnego źródła ciepła. Oczywiście, w kamienicach o dużym zapotrzebowaniu na energię cieplną rzadko stosuje się pompy ciepła, a więc najczęściej wybór pada na nowoczesne kotły gazowe wyposażone w system sterowania oparty o bieżące wartości temperatury zewnętrznej i krzywą grzewczą. Zdecydowanie poprawia to sprawność kotła i tym samym ogranicza zużycie gazu. Jednak kocioł jako źródło ciepła to nie wszystko, przydałby się też energooszczędny system przekazywania ciepła w budynku.

Jaki system grzewczy wybrać?

Dobrym rozwiązaniem jest wybór ogrzewania płaszczyznowego z uwagi na niskotemperaturową redystrybucję ciepła i zdecydowane ograniczenie strat ciepła do wentylacji. Grzejniki wiszące – z uwagi na swoją konstrukcję i konwekcyjny charakter pracy – zawsze nadmiernie podgrzewają strefy pod sufitem, co, niestety, nie sprzyja ograniczeniu zużycia energii.
Jednak dla większości osób ogrzewanie płaszczyznowe oznacza „podłogówkę", natomiast w przypadku starej kamienicy, z prawdziwą drewnianą podłogą (drewnianym stropem), zdecydowanie lepsze byłoby ogrzewanie ścienne. Niestety, dotychczasowe formy ściennego ogrzewania płaszczyznowego byłyby mało efektywne czy praktyczne w takim zastosowaniu, bo przy dużym zapotrzebowaniu na ciepło starych, niezaizolowanych murów nie dadzą możliwości zapewnienia odpowiedniego bilansu cieplnego. Przede wszystkim rozprowadzenie w ścianach rurek z wodą wymaga grubych i specjalistycznych tynków, które z kolei tworzą duży opór cieplny dla układu grzewczego, obniżając jego moc i ograniczając zastosowanie w budynkach o dużym zapotrzebowaniu. Nie ma też gwarancji, że tynki na ogrzewaniu nie popękają. Za dużo prostsze rozwiązanie można uznać rozprowadzenie na ścianach elektrycznych przewodów oporowych, ale – z uwagi na koszt energii elektrycznej – jest ono zbyt drogie w eksploatacji. Dodatkowo przewody takie charakteryzują się wywoływaniem nieestetycznych zjawisk elektromagnetycznych (przyciąganie brudu do ściany), co przekreśla ich użycie nawet w krajach, w których prąd nie jest najdroższym nośnikiem energii.
System ścienny uznano jednak za zbyt ważny jako układ grzewczy, by nie podejmować prób wyeliminowania jego typowych wad i ograniczeń. Jednym z rozwiązań, które to umożliwiają, jest nowa generacja ogrzewania ściennego w postaci gotowych grzejników podtynkowych, oparta na ultra cienkich radiatorach o bardzo dużej sprawności.

Minimum oporu, maksimum mocy

Wspomniane rozwiązanie, oparte na ultra cienkich radiatorach, pozwala na transport energii cieplnej z instalacji c.o. umieszczonej pod tynkiem z ominięciem oporów hydraulicznych. Energia cieplna odbierana z wody płynącej w rurach instalacji c.o. umieszczonych na styku podłogi i ściany przenosi się bowiem w masie tynku już tylko po „suchym" radiatorze wypełnionym czynnikiem chłodniczym. Brak wody pod tynkiem zapewnia również zwiększone bezpieczeństwo użytkowania systemu grzewczego.
Radiatory zostały skonstruowane przez polskich inżynierów jako rozwinięcie idei systemu „heat pipe" i wprowadzone do obrotu przez polsko- holenderską spółkę 3THERMO. Konstrukcja pozwala na zatopienie ich w standardowej warstwie zwykłego tynku cementowo-wapiennego. Oznacza to, że układ charakteryzuje się możliwie najmniejszym oporem grzewczym od strony pomieszczeń, a więc i najwyższą mocą oraz najmniejszą bezwładnością cieplną spośród wszystkich systemów płaszczyznowych dostępnych obecnie na rynku. Przy okazji wykorzystanie radiatorów jest też bardzo dobrym sposobem na osuszanie zawilgoconych ścian w zabytkowych budynkach.

Montaż ogrzewania

Grzejniki podtynkowe 3THERMO montuje się jako jeden z ostatnich etapów robót przed nałożeniem nowych tynków. Po naprawieniu ewentualnych spękań ścian i rozprowadzeniu nowej instalacji elektrycznej (system 3THERMO nie wchodzi w kolizję z instalacjami elektrycznymi ze względu na brak wody w radiatorze) mocuje się grzejniki na kilku klipsach umieszczanych w uprzednio przygotowane otwory o średnicy 8 mm. Grzejniki, po zamontowaniu, z uwagi na swoją budowę, bardziej przypominają siatkę zbrojeniową typu Rabittza niż urządzenie grzewcze. Elementy o grubości 8 mm z łatwością można przykryć standardowym tynkiem grubości 1-1,5 cm.
Instalację centralnego ogrzewania, w której płynie woda, chowa się w posadzce lub – jeśli nie ma takiej możliwości – w poziomej bruździe ściennej. Następnie grzejniki podtynkowe podłącza się do instalacji c.o. szeregowo, dopasowując ich liczbę do zapotrzebowania danego pomieszczenia na ciepło. Na przykład pokój o powierzchni 20 m2 potrzebuje pięciu grzejników. Grzejniki produkowane są tylko w jednym rozmiarze: szerokości 60 cm, co oznacza, że dla powyższego przykładu trzeba zarezerwować 3 metry bieżące ściany z potencjalnie dostępnych 18 m, przyczym należy kierować się zasadą, aby grzejniki były montowane (jeśli to możliwe) wzdłuż ścian zewnętrznych (z oknami).

Nowoczesne sterowanie systemem

System 3THERMO dobrze wpisuje się nie tylko w obecne standardy energooszczędności, ale i odpowiada wymogom stawianym przez najbardziej wymagających klientów. Nowoczesne sterowanie poprzez aplikację w smartphonie? – Żaden problem. Grzejnikami steruje się analogicznie jak układem ogrzewania podłogowego, a więc za pomocą obwodów (pętli) grzewczych, przy czym reakcja na zmiany odbywa się w dużo krótszym czasie. Znacznie mniej do rozprowadzenia niż w ogrzewaniu podłogowym jest też instalacji wodnej. Przykładowo, przy ogrzewaniu podłogowym w pomieszczeniu 20 m2 należy ułożyć około 160 mb rur, natomiast w systemie 3THERMO wystarczy tylko 20 m (8-krotnie mniej).
Zastępując typowe regulatory na belce rozdzielacza, siłownikami elektrycznymi, można sterować układem elektronicznie z poziomu każdego pomieszczenia poprzez termoregulator pokojowy. Z uwagi na małą jak na układ płaszczyznowy bezwładność, system 3THERMO może kontrolować najprostszy sterownik z układem on/off tylko na podstawie pomiaru temperatury powietrza w pomieszczeniu.

Koszty? – Porównywalne

Kolejną dobrą stroną systemu 3THERMO jest jego cena, bardzo zbliżona do kosztu wykonania układów ogrzewania podłogowego. W przeliczeniu na metry kwadratowe powierzchni domu, koszt ogrzania 1 m2 przy wykorzystaniu systemu 3THERMO wynosi średnio 100-120 zł. Jest to duża zaleta, ponieważ stosowane do tej pory inne formy ogrzewania ściennego generowały spore koszty inwestycyjne.
Istotnym elementem jest też czas realizacji. Całą instalację w domu o powierzchni około 200 m2 może ułożyć jeden instalator w ciągu kilku godzin (bez podziału na montaż, biały montaż itp.).

Perspektywy wykorzystania system

Grzejniki podtynkowe 3THERMO sprawdzą się też doskonale jako grzejniki w przejściach komunikacyjnych, gdzie oszczędność przestrzeni i brak wystających elementów są bardzo pożądane. Podobnie w małych pomieszczeniach, jak toalety, gdzie grzejniki podtynkowe 3THERMO mogą być montowane bezpośrednio w warstwie kleju pod płytkami czy też za lustrem.
Jako układ zapobiegający rozwojowi grzybów i pleśni na ścianach, a także z uwagi na brak wzmożonej konwekcji, są wymarzonym systemem grzewczym dla każdego alergika. Nie wymagają czyszczenia, serwisowania, nigdy się też nie zapowietrzą. Z tych samych względów stanowią optymalne rozwiązanie dla szpitali i obiektów opieki medycznej.
W dobie rozwoju i upowszechnienia niskotemperaturowych systemów grzewczych nie trzeba się zatem obawiać, że jedynym dostępnym rozwiązaniem będzie ogrzewanie podłogowe, które – co trudno ukryć – wymaga raczej zrezygnowania przez klientów z naturalnych, drewnianych posadzek. Jeśli tylko w budynku będzie odpowiednia powierzchnia ścian do wykorzystania (im lepiej zaizolowane będą ściany, tym, oczywiście, mniej grzejników będzie potrzebnych i mniejsza będzie wymagana pod nie powierzchnia ścian), to zachowa się wszystkie właściwości energooszczędnego ogrzewania płaszczyznowego bez determinowania rodzaju okładzin posadzki. Co więcej: w wielu przypadkach układy ogrzewania płaszczyznowego będą mogły się wzajemnie uzupełniać, tworząc systemy podłogowo-ścienne lub ścienno-sufitowe.

Autor: mgr. inż. Filip Czyżewski