Warsztat samochodowy, z uwagi na specyfikę wykonywanych tam prac, wymaga szczególnych rozwiązań wentylacyjnych oraz grzewczych, zapewniających odpowiednie warunki pracy. Jednocześnie – ponieważ jest to element przedsięwzięcia biznesowego – koszty wykonania i eksploatacji instalacji są bardzo ważne. W tym zakresie praktyka wskazuje na najkorzystniejsze rozwiązania.

Ogólne dane projektowe

Ze względu na specyfikę obiektu, w warsztatach samochodowych stosuje się instalacje wentylacyjne wywiewne jednokierunkowe (nawiew naturalny). W okresie letnim zaleca się tam intensywne przewietrzanie pomieszczeń, bez chłodzenia aktywnego, a przy wysokiej temperaturze na zewnątrz – chłodzenie pasywne, jak przewietrzanie nocne. Pracownicy w warsztacie są kompletnie okryci ubraniem roboczym i wykonują pracę fizyczną, dlatego też zimą temperatura projektowa wewnętrzna nie powinna w pomieszczeniach warsztatowych przekraczać 16°C. Jednocześnie temperaturę załączeniową instalacji grzewczej należy określać na poziomie 10-12°C. Przy takiej wartości temperatury załączeniowej trzeba jednak zwrócić uwagę na możliwość wykraplania się pary wodnej na elementach budowlanych lub konstrukcyjnych. Gdy istnieje takie ryzyko, temperaturę załączeniową lepiej zdefiniować jako wyższą, np. na poziomie 14°C. Zwykle oprócz samego warsztatu w obiekcie znajduje się jeszcze wiele innych pomieszczeń, jak salon sprzedaży z ekspozycją pojazdów, biuro obsługi, magazyn części zamiennych, pomieszczenia socjalne i pomocnicze. Część warsztatowa powinna mieć swój własny system wentylacyjny, odrębny od systemu dla reszty pomieszczeń. Z uwagi na odmienne wymagania systemy te powinny być również oddzielnie sterowane.

Ważne jest, aby w części warsztatowej, ze względu na relatywnie gorszą jakość powietrza, panowały warunki lekkiego podciśnienia w stosunku do reszty pomiesz- czeń obiektu. Zapobiegnie to emisji zapachów i zanieczyszczeń.

Instalacja wyciągowa i miejscowe odciągi spalin

Podczas doboru miejscowych odciągów spalin, w które zgodnie z przepisami należy wyposażyć warsztaty, trzeba przede wszystkim zwrócić uwagę na dwa parametry:

• szczelność systemu,
• wydatek systemu.

Zadaniem odciągów spalin jest wywołanie podciśnienia przy króćcu nakładanym na wydech pojazdu. Bardzo ważne jest, by podczas montażu takiego odciągu na rurze wydechowej pojazdu oraz po jego uruchomieniu zapewniona była całkowita szczelność systemu: począwszy od ssawki nakładanej na końcówkę rury wydechowej, poprzez elastyczny przewód wyciągowy, aż po instalację do odprowadzania spalin. Konkretne rozwiązania w zakresie odciągów spalin dobierane są zależnie od wielkości warsztatu i jego wewnętrznej organizacji. Wymiarowanie instalacji wyciągowej dostosowuje się do liczby niezbędnych punktów odciągu spalin. Odciągi miejscowe muszą być także dopasowane do rodzaju obsługiwanych pojazdów.
Odciągi spalin mogą być wykonane jako:

• stacjonarne, w tym:

– wiszące proste (pojedyncze i podwójne),
– wiszące bębnowe,
– instalacje kanałowe podpodłogowe,
– instalacje kanałowe podsufitowe (nadpodłogowe);

•  mobilne, w tym:

– przenośne (przestawne),
– przejezdne.

Poniżej praktyczne wytyczne dotyczące wymiarowania instalacji wyciągowej podane przez Europejskie Stowarzyszenie Wyposażenia Warsztatów (European Garage Equipment Association – EGEA). Zgodnie z nimi minimalny wymagany strumień wentylacyjny w odciągu spalin można obliczyć według następującej zależności:
V = V_h · n · 0,0363 · 1,25 [m³/h]
gdzie:
V – strumień objętości spalin usuwanych przez odciąg [m³/h];
V_h – pojemność skokowa testowanego pojazdu;
n – testowa prędkość obrotowa silnika pojazdu [obr./min.];
1,25 – współczynnik zwiększający wydajność odciągu spalin w stosunku do maksymalnej ilości emitowanych spalin przez pojazd.

Średnice wewnętrzne przewodów elastycznych w odciągach są znormalizowane i wynoszą:

• 100 mm przy obsłudze pojazdów do 3,5 t, przy wydajności odsysania co najmniej 400 m³/h;
• 150 mm dla pojazdów powyżej 3,5 t i przy wydajności 1300 m³/h.

Minimalna odporność termiczna przewodów odciągowych i urządzeń mocujących wyciąg do rury wydechowej powinna wynosić 150°C.

Autor: Maciej Danielak

O wentylacji kanału naprawczego, warunkach w lakierni, ogrzewaniu warsztatów, ochronie przed stratami energii oraz sterowaniu układami wentylacyjno-grzewczymi można przeczytać w dalszej części artykułu w drugim numerze Polskiego Instalatora PI 2/16.