W połowie 2016 r. Wspólne Centrum Badawcze (JRC) opublikowało szczegółowy raport zatytułowany „Zużycie energii i efektywność energetyczna, trendy w UE w latach 2000-2014”. Raport ten przedstawia trendy zużycia energii w latach 2000-2014 w odniesieniu do czterech sektorów: mieszkalnictwo, usługi, transport, przemysł.

Przedmiot analiz rzeczonego raportu zawiera się w obszarze zagadnień wyznaczonych ramami prawnymi ustalonymi przede wszystkim następującymi aktami prawa unijnego:

• dyrektywą w sprawie efektywności energetycznej,
• dyrektywą w sprawie charakterystyki energetycznej budynków,
• dyrektywą w sprawie ekoprojektu,
• dyrektywą w sprawie etykiet efektywności energetycznej,
• dyrektywą w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych,
• dyrektywą w sprawie emisji przemysłowych,
• dyrektywą ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych.

Najbardziej ogólnym wnioskiem raportu jest potwierdzenie sumarycznego spadku końcowego zużycia energii w UE w analizowanym przedziale czasu (spadek o 6,3%). Warto zwrócić uwagę, że za ponad 55% unijnego zużycia w 2014 r. odpowiadały cztery największe państwa członkowskie (Niemcy, Francja, Wielka Brytania i Włochy), a jedynie 14 spośród 28 państw było łącznie odpowiedzialnych za 90% zużycia. W roku 2014 wielkość zużycia energii końcowej po raz pierwszy osiągnęła zapisany w dyrektywie dotyczącej efektywności energetycznej unijny cel 20-procentowej poprawy efektywności energetycznej. Jego miarą jest redukcja wielkości zużycia energii w UE względem wielkości prognozowanej na 2020 r. Cel ten wynosi ≤1086 Mtoe. Także cel dotyczący zużycia energii pierwotnej był bardzo bliski zrealizowania w 2014 r. (1505 Mtoe, wobec wymaganych na 2020 r. 1483 Mtoe)¹.

Zużycie energii w kolejnych latach może naprzemiennie zwiększać się lub zmniejszać, dlatego istotne jest śledzenie trendu dochodzenia do zakładanego celu. Fakt, że w roku 2014 udało się zrealizować cel zakładany na rok 2020 nie oznacza zatem, że do 2020 jego, co najmniej, utrzymanie nie jest zagrożone. W perspektywie należy mieć także cele redukcyjne wyznaczone na kolejne dekady – w grudniu 2016 r. Komisja Europejska zaproponowała zwiększenie celu poprawy efektywności energetycznej na rok 2030 z 27% do 30%.

Rys. 1. Zużycie energii końcowej w UE-28 [Mtoe], źródło: raport JRC „Energy Consumption and Energy Efficiency. Trends in the EU-28 2000-2014”

Rys. 2. Zużycie energii końcowej w poszczególnych sektorach [Mtoe] źródło: raport JRC „Energy Consumption and Energy Efficiency. Trends in the EU-28 2000-2014”

Budynki mieszkalne mają ok. 25-procentowy udział w zużyciu energii końcowej UE. W roku 2010 zużycie energii w tym sektorze było najwyższe² nie tylko w analizowanym okresie, ale także w latach 1990-2014. W 2014 r. zanotowano z kolei najniższą jego wartość w obu tych przedziałach czasowych oraz jednocześnie największy roczny spadek wynoszący 11,7%. Widoczne ogólne waha-nia zużycia energii w UE generowane są przez grupę 15 państw tzw. „Starej Unii”.

Rys. 3. Zużycie energii końcowej w sektorze mieszkaniowym [Mtoe] źródło: raport JRC „Energy Consumption and Energy Efficiency. Trends in the EU-28 2000-2014”

Na zużycie energii w sektorze mieszkalnictwa wpływ mają przede wszystkim:

• warunki klimatyczne,
• zamożność społeczeństwa i sytuacja gospodarcza kraju,
• średnia ilość osób zamieszkujących w pojedynczym lokalu oraz wielkość takiego lokalu,
• charakterystyka energetyczna budynków,
• klasa energetyczna używanych urządzeń,
• uwarunkowania kulturowo-społeczne.

Największe zużycie energii na jednego mieszkańca notuje się aktualnie w Finlandii, Luksemburgu i Danii, najniższe natomiast, na Malcie, w Portugalii i Bułgarii.

Rys. 4. Zużycie energii końcowej w sektorze mieszkalnictwa na jednego mieszkańca [koe/os.] źródło: raport JRC „Energy Consumption and Energy Efficiency. Trends in the EU-28 2000-2014”

Między rokiem 2000 a 2014 w sektorze odnotowano:

• spadek o 15,3% ogólnego zużycia gazu (w Polsce wzrost o 3%);
• wzrost o 9,4%, ogólnego zużycia energii elektrycznej (w Polsce wzrost o 33,5%). W przeliczeniu na jednego mieszkańca wzrosło ono o 5,2% (+1,6% w grupie UE-15 oraz +18,4% w grupie „nowych” państw UE). Jednocześnie, w 2000 r. mieszkaniec „Starej Unii” zużywał 2,25 razy więcej energii elektrycznej niż mieszkaniec pozostałej części wspólnoty. W 2014 r. indeks ten zmniejszył się do 1,85.

Głównym, a niekiedy jedynym, źródłem zużycia energii w budynkach mieszkalnych są produkty związane z energią (urządzenia AGD, urządzenia grzewcze, chłodzące, oświetleniowe, sprzęt elektroniczny itp.). Klasy efektywności energetycznej produkowanych w kolejnych latach urządzeń stale rosną. Jest to m.in. potwierdzeniem skuteczności unijnych regulacji dotyczących ekoprojektu i etykiet efektywności energetycznej.

¹ zgodnie z: Dyrektywa Rady 2013/12/UE z dnia 13.05.2013 r. dosto-sowująca dyrektywę PE i Rady 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej w związku z przystąpieniem Republiki Chorwacji
² prawdopodobnie w związku z licznymi anomaliami pogodowymi: http://www.twojapogoda.pl/wiadomosci/107611,2010-rok-anomalii- pogodowych

Źródło: Instytut Techniki Budowlanej