Wyniki osiągnięte przez polską gospodarkę, branżę budowlaną i w tym branżę instalacyjno-grzewczą w IV kwartale 2015 r. oraz w całym 2015 r. można ocenić jako pozytywne i udane. Uzyskane rezultaty pozwalają na pewien ostrożny optymizm środowiska instalacyjno-grzewczego.

Pozytywne odczucia są wynikiem osiągniętych obrotów i danych statystycznych, pozwalających na optymizm w perspektywie następnych miesięcy. Natomiast ostrożność wynika z pewnej nieprzewidywalności co do wpływu polityki prowadzonej przez obecne władze na rozwój rynku inwestycyjnego, poziom cen czy zasobność portfeli potencjalnych konsumentów i inwestorów. Przykładem może być ustawa o OZE, która miała wejść w życie od początku stycznia 2016 r., a w grudniu została przesłana do UE, co powoduje odroczenie jej wprowadzenia o około pół roku. Inna sprawa, że środowiska związane z OZE postulowały działania notyfikacyjne w UE u poprzedniej ekipy rządzącej, co nie znalazło jej uznania, choć ustawa prawdopodobnie bez przeszkód mogłaby wówczas wejść w życie w przewidzianym terminie. Niestety, tak się nie stało, a nowa ekipa rządząca skierowała ustawę do UE, zapowiadając od razu jej nowelizację. Na razie efekt jest taki, że długo oczekiwana ustawa o OZE, dająca pewne szanse rozwoju energetyki obywatelskiej, w tym energetyki prosumenckiej w dalszym ciągu nie działa.
Podobnie jak w całej gospodarce, w 2015 r. dobre wyniki zanotowano również w budownictwie mieszkaniowym, będącym najważniejszym filarem branży instalacyjno- grzewczej. Według wstępnych danych GUS, w ciągu całego 2015 r. wydano pozwolenia na budowę 188 822 mieszkań, co daje 20,5% wzrost w porównaniu do 2014 r. Odnotowano również wzrost liczby mieszkań, których budowę rozpoczęto (o 13,7%), oraz lokali oddanych do użytkowania (o 3,2%). Wzrosty te dają pozytywne perspektywy dla branży instalacyjno-grzewczej na następne 2-3 lata, o ile nie zmieni się sytuacja np. w sferze możliwości finansowania tych inwestycji lub nie nastąpi spadek siły nabywczej u potencjalnych inwestorów – użytkowników tych mieszkań.

Ocena rynku instalacyjno-grzewczego

Praktycznie wszyscy, którzy dostarczyli swoje opinie do raportu, dostrzegli rozwój rynku instalacyjno-grzewczego zarówno w IV kwartale, jak i w całym 2015 r. Rynek jako całość wydaje się być stabilny z pewnym wzrostem na poziomie 5-10%. Na stosunkowo dobre wyniki IV kwartału wpływ miał wcześniejszy rozwój rynku, szczególnie w III kwartale.

Wpływ ErP
Na wynik sprzedaży urządzeń grzewczych w IV kwartale wpływ miało wprowadzenie w życie we wrześniu 2015 r. dyrektywy ErP i związanych z nią rozporządzeń UE dotyczących etykietowania i ekoprojektu. Z pewnością na kształt sprzedaży w IV kwartale wpłynęła duża liczba kotłów konwencjonalnych sprowadzonych do magazynów i sprzedanych w dużej części do dystrybutorów przed wejściem w życie nowych przepisów. Efektem wprowadzania nowych regulacji była wzmożona wyprzedaż gazowych kotłów konwencjonalnych oraz znaczący wzrost zainteresowania kotłami kondensacyjnymi. Nowe rozporządzenia wymusiły na producentach wycofanie ze sprzedaży niskoefektywnych kotłów konwencjonalnych oraz zastępowanie ich kotłami kondensacyjnymi. Póki co w ofercie pozostały jedynie kotły konwencjonalne z otwartą komorą spalania o mocy do 30 kW, ale wyposażone w pompę obiegową o wysokiej efektywności energetycznej.

Rezerwa do nowych inwestycji
W IV kwartale zauważono pewną rezerwę ze strony inwestorów, szczególnie do nowych inwestycji, podyktowaną niepewnością co do skutków gospodarczych decyzji podejmowanych przez nowy parlament. Dotyczy to m.in. obaw związanych z trudnościami udzielania i spłaty kredytów. W przyszłości może to doprowadzić do wydłużenia się czasu realizacji inwestycji. Uproszczona procedura związana z ograniczeniem konieczności uzyskiwania zezwoleń na budowę może przyśpieszyć realizację inwestycji, podczas gdy brak konieczności przedstawienia projektów w celu uzyskania zezwolenia na budowę może wpłynąć na obniżenie jakości budowanych obiektów pod kątem ich energooszczędności i efektywności energetycznej.

Modernizacja a ceny paliw
W opiniach respondentów odnotowano sygnały o występujących brakach kotłów w zakresie średnich mocy, które były montowane we wspólnotach i spółdzielniach mieszkaniowych 15-20 lat temu i teraz nadszedł czas na ich wymianę. Zdaniem instalatorów, weryfikacja UDT dotycząca sprawności kotłów nie motywuje do wymiany urządzeń na bardziej wydajne. Dodatkowo, spadki cen paliw kopalnych, m.in. gazu i oleju grzewczego, nie motywują do modernizacji. Jest to również powodem osłabiania motywacji do stosowania OZE w instalacjach grzewczych. Pojawiły się także problemy z nowymi przyłączami gazu, co może mieć wpływ na rozwój rynku. Obok PGNiG działają alternatywni dostawcy gazu, przedstawiający tańszą ofertę, szczególnie w taryfie W4. Przy obecnych cenach gazu, mimo sporego zainteresowania pompami ciepła do przygotowania c.w.u., ich opłacalność staje pod znakiem zapytania. Coraz niższe ceny ropy i gazu ziemnego w ostatnich miesiącach 2015 r. miały negatywny wpływ na zainteresowanie OZE i wymianę kotłów na bardziej efektywne energetycznie. Niemniej jednak w całym 2015 r. rosło znaczenie OZE, także ze względu na zwiększenie świadomości społeczeństwa co do zalet wykorzystania energetyki rozproszonej, w tym ciepła rozproszonego i zapewnienia sobie indywidualnego bezpieczeństwa energetycznego. Ze względu na bardzo lekką zimę, dużo mniejsze było zapotrzebowanie wymiany starych kotłów na nowe.

Zastój w zamówieniach publicznych
W pierwszych dwóch miesiącach IV kwartału zauważono zastój w zamówieniach publicznych dla branży instalacyjno-grzewczej. Miało to wpływ na wyhamowanie sprzedaży w IV kwartale w porównaniu do III kwartału. Zatowarowania, które miały miejsce w II i III kwartale, przyniosły negatywny efekt uboczny w postaci zatorów w płatnościach, które wystąpiły w IV kwartale.

Wzrosty i spadki

Mimo zmian wprowadzonych przez nowe regulacje dotyczące urządzeń grzewczych, rok 2015 oceniany jest bardzo pozytywnie. Dynamika wzrostów wyglądała różnie w różnych regionach Polski, ale dało się zauważyć spore ożywienie sprzedaży w różnych grupach produktowych stanowiących podstawowy asortyment w hurtowniach instalacyjnych, tj. gazowych kotłach wiszących, gazowych kotłach kondensacyjnych, systemach instalacyjnych i grzejnikach stalowych. W IV kwartale odnotowano wzrost dla pomp ciepła, zarówno gruntowych jak i powietrznych, a także kondensacyjnych gazowych kotłów stojących i wiszących. Nastąpił znaczny spadek sprzedaży kolektorów słonecznych do klientów indywidualnych, co wynikło z ustania programu wsparcia prowadzonego przez NFOŚiGW, ale było kompensowane z nawiązką przez realizację dużych inwestycji dla obiektów publicznych i przez jednostki samorządu terytorialnego. Spadek zanotował również rynek kotłów konwencjonalnych. W całym 2015 r. odnotowano spektakularny wzrost rynku powietrznych pomp ciepła o 70%. O około 20% wzrosła sprzedaż kondensacyjnych gazowych kotłów wiszących, o 5-10% konwencjonalnych gazowych wiszących, a gazowych kotłów kondensacyjnych stojących o około 30%. W całej grupie kolektorów słonecznych można przyjąć 10-12% wzrost. Natomiast znacznie spadła sprzedaż gazowych kotłów stojących, głównie za sprawą spadku o ponad 30% dla kotłów konwencjonalnych, a także sprzedaż przepływowych podgrzewaczy wody (około 10%) oraz kotłów zasypowych (około 5%).

Pełna wersja raportu

Autor: Janusz Starościk
Prezes Zarządu SPIUG
Skróty pochodzą od redakcji PI